دانشمندان تاکنون چندین معدن را برای لاجورد شناسایی کردهاند، اما تنها تعداد کمی از آنها توسط آزمایشهای سنگشناسی تایید شدهاند. به طور کلی هر چه سنگ لاجورد آبی عمیقتر باشد، ارزش یک لاجورد و بدون ترک و رگههای طلایی پیریت بیشتر است. وضعیت شفای لاجورد و تجارت این سنگ برای رفع نیازهای پزشکی و دارویی از نظر باستان شناسان همیشه خالی است، اما در متون و منابع کتب باستانی می توان از خواص درمانی و پزشکی لاجورد اطلاعاتی به دست آورد.
لاجورد چیست و چه ویژگیهایی دارد؟
سنگ لاجورد همان Lapis Lazuli است که در زبان فارسی به نام لاجورد شناخته میشود. این سنگ یک کانی قیمتی و نیمهقیمتی است که به دلیل رنگ آبی عمیق و زیبای خود از زمانهای باستان مورد توجه بوده است. نام آن از واژه لاتین "Lapis" به معنای سنگ و واژه فارسی "لاجورد" گرفته شده است. رنگ آبی این سنگ به دلیل وجود کانی لازوریت (Lazurite) در ساختار آن است و اغلب دارای رگههایی از کانیهای دیگر مانند پیریت (با رنگ طلایی) یا کلسیت (با رنگ سفید) است.
سنگ لاجورد ترک ندارد و شکستگی آن نامنظم است و وزن مخصوص آن به هر درصد پیریت و بین 7/2 تا 9/2 متغیر است. لاجورد به صورت مات دیده می شود و درخشندگی آن شیشه ای تا مومی است. پدیده چند رنگی ندارد و رنگی است و فلورسانس آن اغلب خنثی است. سیستم کریستالی لاجورد لاجورد مکعبی و دوازده وجهی در اندازه های متغیر به شکل رگه هایی که اغلب در بستر چند سانتی متری در میان رگه های مرمر یا نامنظم در سنگ آهک یافت می شود. سنگ آبی لاجوردی بهترین رنگ و رنگ های آبی آسمان تا سبز است و ممکن است با فیروزه اشتباه باشد. لاجورد یک کانی نیست و یک سنگ استعاری با فرمول شیمیایی Na, Ca₈ Al₆ Si₆ O ₂4 (S, SO) ₄ است. از چندین کانی مختلف مانند میکا، کلسیت (ناخالصیهای سفید روی آن، دیوپسید، هورنبلند، اوژیت، هوئینیت و پیریت تشکیل شده است که کانیهای اصلی آن لازوریت و سودالیت (آبی) است.
لاجورد چیست و چه ویژگیهایی دارد؟, بیشتر بخوانید...
سنگ لاجورد مصنوعی که ممکن است با لاجورد طبیعی اشتباه بگیرید
سنگ لاجورد به دلیل رنگ آبی زیبا و محبوبیتش در بازار جواهرات، گاهی با سنگهای مصنوعی یا طبیعی دیگری که شباهت ظاهری دارند اشتباه گرفته میشود. یکی از سنگهای مصنوعی که ممکن است با لاجورد طبیعی اشتباه گرفته شود، شیشه آبی رنگ یا شیشههای ساختهشده در آزمایشگاه است. این مواد گاهی با رنگ آبی تیره و ظاهری شبیه به لاجورد عرضه میشوند، اما در واقع فاقد رگههای طبیعی پیریت طلایی یا ساختار کانیشناسی لاجورد هستند. این شیشهها ممکن است درخشش غیرطبیعی داشته باشند یا در زیر نور متفاوت به نظر برسند و معمولاً از طریق بررسی دقیق توسط یک متخصص قابل شناسایی هستند.
یکی دیگر از موادی که ممکن است به جای لاجورد فروخته شود، سنگهای رنگشده طبیعی مانند هولیت (Howlite) یا مگنزیت (Magnesite) است. این سنگها به طور طبیعی سفید یا خاکستری هستند، اما با رنگآمیزی مصنوعی به آبی شبیه به لاجورد تبدیل میشوند. این سنگها اغلب ارزانتر از لاجورد طبیعی هستند و در صورت خراشیدن سطح یا استفاده از حلالها، رنگ مصنوعی آنها ممکن است آشکار شود. همچنین، تراکم و درخشش آنها با لاجورد واقعی تفاوت دارد. برخی از سنگهای طبیعی مانند سودالیت (Sodalite) نیز ممکن است با لاجورد اشتباه گرفته شوند. سودالیت یک سنگ آبی طبیعی است که از نظر ظاهری شبیه به لاجورد است اما فاقد رگههای طلایی پیریت است و رنگ آن ممکن است کمی روشنتر یا متمایل به بنفش باشد. سودالیت ارزانتر از لاجورد است و گاهی به جای لاجورد به فروش میرسد.
سنگ لاجورد مصنوعی که ممکن است با لاجورد طبیعی اشتباه بگیرید, بیشتر بخوانید...
چگونه لاجورد اصلی را از لاجورد تقلبی تشخیص دهیم
سنگ های مصنوعی و پلاستیکی با کمی لمس گرم می شوند و یک تکه پنبه را با استون خیس کنید و به سطح سنگ ضربه بزنید. این ماده رنگ مصنوعی را در خود حل می کند. تفاوت رنگ در ترک های سطح آن را با حلقه ذره بین بررسی کنید. به عنوان یک آزمایش مخرب برای لاجورد بازسازی شده با مواد پلاستیکی، نوک داغ میله فلزی بوی ناخوشایندی پلاستیکی می دهد. این نمونه ها با فشار دادن زیر دندان نیز فرو می روند. در خرید لاجوردی که رنگی یکدست و بدون رگه و لکه دارد و بسیار خوش رنگ و شبیه رنگ های مصنوعی است دقت کنید. با ابزار گوهرشناسی فیلتر چلسی، می توانید لاجورد اصلی را از مصنوعی و آزمایشگاهی تشخیص دهید. زیر فیلتر چلسی (فیلتر چلسی)، لاجورد طبیعینور قهوه ای مایل به قرمز ضعیف را منعکس می کند، در حالی که یک لاک لاجورد مصنوعی نور قرمز روشن را منعکس می کند.
وقتی رنگ سفید در سنگ زیاد باشد، در کلاس کلسیت ارزان طبقه بندی می شود. وقتی رنگ سنگی که میخواهید آبی مایل به خاکستری تیره است، احتمالاً لاجورد نیست و سودالیت است. معمولاً سودالیته های بی کیفیت را رنگ می کنند و به صورت لاجوردی می فروشند! بسیاری از تقلیدهای لاجورد در تایوان یافت می شود. نمونه های لاجوردی مصنوعی ساخته شده از شیشه خالدار طلایی قابل مشاهده نیستند اما در نمونه های مصنوعی گیلسون کمتر دیده می شوند. از نظر فیزیکی، راف لاجوردی طبیعی دارای رنگ شنی آبی روشن بر روی سطح چینی لعابدار است. اگر بوی خیلی مطبوع نباشد نصف بوی گوگرد. از فروشنده ضمانت گرفته شده است که در صورت پاسخ منفی، آزمایشگاه گوهرشناسی آن را پس می گیرد.
چگونه لاجورد اصلی را از لاجورد تقلبی تشخیص دهیم, بیشتر بخوانید...
معادن لاجورد کجا هستند؟
معادن لاجورد از دوران باستان تاکنون در مناطق خاصی از جهان یافت شدهاند، اما مشهورترین و باکیفیتترین لاجورد جهان از منطقه بدخشان افغانستان استخراج میشود. این معادن که قدمتی چند هزار ساله دارند، در کوههای هندوکش واقع شدهاند و از زمانهای باستان به عنوان یکی از منابع اصلی لاجورد شناخته میشدند. لاجورد بدخشان به دلیل رنگ آبی عمیق، خلوص بالا و وجود رگههای طلایی پیریت بسیار ارزشمند است. این معادن از دوران تمدن سومریها، مصریها و حتی تمدنهای باستانی ایران و هند مورد بهرهبرداری قرار گرفته و سنگهای استخراجشده از این منطقه در ساخت جواهرات و آثار هنری تاریخی استفاده میشدند.
لاجورد سنگی نادر است و تنها در مناطقی خاص با شرایط زمینشناسی منحصر به فرد یافت میشود. اکتشاف آن نیازمند بررسی دقیق زمینشناسی، مطالعه سنگهای دگرگونی و انجام آزمایشهای کانیشناسی است. مناطقی که پیشتر در آنها سنگهای مشابه یا کانیهای مرتبط با لاجورد (مانند پیریت یا کلسیت) یافت شدهاند، میتوانند هدفهای مناسبی برای اکتشافات جدید باشند. معادن لاجورد در جهان بسیار اندک است و امروزه در بدخشان افغانستان، دره کوکچه در منطقه کرانومونجان و همچنین کوههای هندوکش غربی در نزدیکی سرچشمه رودخانه آمودریا از بهترین گونههای لاجوردی هستند. در جهان هنوز با روش های سنتی استخراج می شود. لاجورد افغانی از 6500 سال پیش در زمان هخامنشیان که بخشی از ایران بود مورد توجه قرار گرفته است. پاکستان در کوه های چاگای در بی بی دیک، 35 کیلومتری شمال دالبندیان در نزدیکی مرز افغانستان، دریاچه بایکال در غرب روسیه، جایی که لاجورد شامل سنگ مرمر دولومیت، پامیر، آمریکای جنوبی، شبه جزیره سینا و بخش هایی از ایران است.
معادن لاجورد کجا هستند؟, بیشتر بخوانید...
معادن سنگ لاجورد در متون تاریخی و کتب اسلامی
بین سنگ لاجورد و تاریخ اسلام ارتباطهایی وجود دارد که بیشتر به استفاده از این سنگ در هنر اسلامی، معماری و فرهنگ مرتبط است. لاجورد از دوران باستان به عنوان سنگی قیمتی و نماد زیبایی و معنویت شناخته میشد و پس از ظهور اسلام نیز این سنگ جایگاه ویژهای در هنر و صنایع دستی اسلامی پیدا کرد. رنگ آبی عمیق و خاص لاجورد، که در فرهنگ اسلامی به عنوان نماد آسمان و بیکرانگی الهی تعبیر میشود، در معماری و تزئینات اسلامی بهطور گسترده مورد استفاده قرار گرفت. این سنگ به صورت پودر شده برای تهیه رنگدانه آبی (اولترامارین) در کاشیکاریهای مساجد و اماکن مقدس اسلامی استفاده میشد.
تجارت لاجورد در دوران اسلامی نیز اهمیت داشت و معادن لاجورد بدخشان افغانستان، که از دوران باستان به عنوان منبع اصلی این سنگ شناخته میشدند، در دوره اسلامی نیز فعال بودند و سنگهای لاجورد از طریق جاده ابریشم به مناطق مختلف جهان اسلام، از جمله ایران، هند، و خاورمیانه صادر میشد. این تجارت بخشی از شکوفایی اقتصادی و فرهنگی دوران طلایی اسلام را نشان میدهد. سنگ لاجورد در تاریخ اسلام به دلیل زیبایی، معنویت و جایگاهش در هنر و معماری اسلامی نقشی مهم ایفا کرده است و همچنان به عنوان نمادی از فرهنگ و هنر اسلامی شناخته میشود.
معادن سنگ لاجورد در متون تاریخی و کتب اسلامی, بیشتر بخوانید...
بهترین نوع سنگ لاجورد کدام است؟
بهترین نوع سنگ لاجورد باید دارای رنگ آبی عمیق، یکنواخت و خالص باشد. رنگ این سنگ مهمترین عامل تعیینکننده ارزش آن است، بهطوریکه لاجورد با رنگ آبی متمایل به بنفش یا آبی سلطنتی (Royal Blue) که عمق و غنای خاصی دارد بیشترین ارزش را دارد. سنگهایی که رنگ آبی آنها به خاکستری یا سبز متمایل باشد، یا به علت وجود ناخالصیها روشنتر دیده شوند، از ارزش کمتری برخوردارند. یکنواختی رنگ نیز اهمیت زیادی دارد؛ لاجورد باکیفیت نباید دارای تغییرات شدید رنگ یا لکههای بزرگ سفید باشد، زیرا این موارد نشاندهنده وجود کلسیت یا سایر ناخالصیها هستند.
سنگ لاجورد، یکی از سنگهای قیمتی و نیمهقیمتی است که به دلیل رنگ آبی خاص خود بسیار محبوب است. ارزش این سنگ تا حد زیادی به کیفیت رنگ، خلوص و یکنواختی آن بستگی دارد. سنگهای لاجورد بیکیفیت معمولاً دارای ناخالصیهایی مانند کلسیت یا پیریت هستند که میتوانند ظاهر و ارزش آن را کاهش دهند. با این حال، برخی فرآیندها میتوانند به بهبود ظاهر و ارزش این سنگها کمک کنند، اما این فرآیندها محدودیتها و چالشهای خاص خود را دارند. یکی از روشهای متداول برای بهبود کیفیت سنگ لاجورد، بهبود رنگ آن از طریق رنگآمیزی یا روغنکاری است. در این روش، از رنگها یا روغنهای خاصی برای تقویت رنگ آبی سنگ و کاهش جلوه ناخالصیها استفاده میشود. با این حال، این روش ممکن است دائمی نباشد و به مرور زمان اثر خود را از دست بدهد. همچنین، اگر خریدار متوجه این بهبودهای مصنوعی شود، ممکن است ارزش سنگ کاهش یابد.
بهترین نوع سنگ لاجورد کدام است؟, بیشتر بخوانید...
خواص لاجورد در کتب پزشکی کهن
سنگ لاجورد یکی از سنگهایی است که در طب سنتی در برخی مناطق به عنوان دارو یا درمان استفاده میشود. در بسیاری از فرهنگها و سنتهای قدیمی، سنگ لاجورد به خصوص در آسیا و خاورمیانه، خواص معنوی و طبی دارد و به طور سنتی درمانهای مختلفی به وسیله آن انجام میشود. اما لازم به ذکر است که این موارد بر اساس باورها و تجربیات سنتی بوده و تاکیدی بر اثبات علمی وجود ندارد. همچنین، قبل از استفاده از هر نوع درمان سنتی، توصیه میشود با متخصصین طب سنتی یا متخصصان بهداشت و درمان مشورت کنید.
در سایر کتب تاریخ غیر پزشکی که اطلاعاتی در مورد سنگ لاجورد در اختیار خواننده قرار داده است، خواص دارویی و درمانی زیادی به این سنگ نسبت داده شده است. کتاب نخبگان الدهر فی عجایب البحار و البحار آن را برای درمان تنگی نفس، دوربینی، شفای سریع و سودا مفید می داند. آملی لاجورد را برای اسهال صفراوی، بی خوابی، درمان افراد مبتلا به مالیخولیا و رشد مژه موثر می داند. بر اساس اطلاعات به دست آمده از کتب تاریخی، از مهمترین خواص دارویی لاجورد می توان به درمان بی خوابی و اسهال صفراوی، درمان افراد سوداوی و رشد مژه اشاره کرد.
خواص لاجورد در کتب پزشکی کهن, بیشتر بخوانید...
خواص معنوی لاجورد در چاکرا درمانی
این سنگ به فرد کمک می کند تا دانش بیشتری از درون به دست آورد و آسیب های عاطفی را از بین ببرد. خواص لاجورد همچنین آگاهی شهودی را افزایش می دهد، عمق مدیتیشن را افزایش می دهد، چشم سوم را فعال می کند و توانایی فرد را برای رویاپردازی و درک راهنمایی شهودی افزایش می دهد. لاجورد در مصر باستان برای دفن و تزیین فراعنه استفاده می شد و به عنوان سنگی متعلق به سلطنت و معنویت بر دیگران برتری داشته است. این سنگ متعلق به حقیقت است و آگاهی الهام بخش است و اطلاعات جدیدی را در قالب تصویر به جای کلمات به ذهن انسان می آورد.
مدیتیشن با استفاده از تمرکز ذهن و تنفس عمیق، به شما کمک میکند تا انرژی چاکراها را تعادل بخشیده و ارتباط آگاهی خود را با آنها برقرار کنید. هر چاکرا با یک رنگ مرتبط است. استفاده از رنگهای مختلف در درمان، میتواند به تعادل و تقویت چاکراها کمک کند. استفاده از سنگها و کریستالها با انرژی خاص میتواند به تعادل و تقویت چاکراها کمک کند. استفاده از روغنهای عطری و عصارههای گیاهی میتواند به تعادل چاکراها کمک کند. استفاده از سوزنهای کوچک در نقاط خاصی از بدن میتواند جریان انرژی را در چاکراها تعادل بخشد. تمرینات روانشناختی مانند تمرین مثبتاندیشی، تمرینات تنفس و تمرینات ذهنی میتوانند به تعادل چاکراها کمک کنند.
خواص معنوی لاجورد در چاکرا درمانی, بیشتر بخوانید...