قطر - ورود به بازارهای قطر

قطر، کشوری کوچک واقع در شبه‌جزیره عربستان، به دلیل موقعیت جغرافیایی استراتژیک خود در کنار خلیج فارس معروف است. این کشور از شمال با ایران و از جنوب با عربستان سعودی هم‌مرز است. مساحت قطر کمتر از ۱۰۰۰۰ کیلومتر مربع است و به دلیل داشتن منابع غنی گاز طبیعی و نفت، یکی از کشورهای ثروتمند جهان محسوب می‌شود. پایتخت این کشور، دوحه، به عنوان مرکز سیاسی، اقتصادی و فرهنگی قطر شناخته می‌شود و به سرعت به یکی از شهرهای مدرن و پر جنب‌وجوش در خاورمیانه تبدیل شده است. تاریخ قطر به چندین هزار سال قبل از میلاد برمی‌گردد و نشانه‌هایی از سکونت بشر در این ناحیه وجود دارد. قطر در قرون وسطی به عنوان یک بندر تجاری مهم شناخته می‌شد. در اوایل قرن بیستم، قطر تحت کنترل دولت عثمانی و سپس به عنوان بخشی از بریتانیا درآمد. در سال ۱۹۷۱، قطر از بریتانیا استقلال یافت و به عنوان یک شیخ‌نشین مستقل شناخته شد.

پایتخت قطر شهر ساحلی شرقی دوحه ‎(Al-Dawḥah) است که زمانی مرکز مروارید بوده و محل زندگی بیشتر ساکنان این کشور است. دوحه با طراحی داخلی از بلوار زیبای کورنیش یا ساحل، معماری پیشامدرن را با ساختمانهای اداری جدید، مراکز خرید و مجتمع های آپارتمانی آمیخته است. سنت های قطر از گذشته عشایر نشین بودن آن نمایان است و از شیوه هایی استفاده می کند که قرن ها قدمت دارند، از محصولات دستبافت گرفته تا شکار شاهین. با این حال، جمعیت این کشور شهری و ساحلی است، زندگی روزمره آن کاملاً مدرن است و حاکمان آن به دنبال افزایش آزادی های مدنی هستند . مطبوعات یکی از آزادترین مطبوعات در منطقه است و اگرچه آنها مذهبی و سنتی هستند، اما قطری ها به تحمل خود نسبت به فرهنگ ها و اعتقادات دیگران افتخار می کنند. امیر حاکم در مورد وضعیت جامعه بزرگ خارج نشین این کشور خاطرنشان کرد که "در قطر، آنها امنیت و معیشتی عالی پیدا کرده اند." 

جغرافیا و تاریخچه حکومت قطر, بیشتر بخوانید...

قطر به دلیل جغرافیای خاص خود، با چالش‌های قابل توجهی در زمینه کشاورزی رو‌به‌رو است. خاک‌های این کشور عمدتاً به دلیل آب‌وهوای گرم و خشک، ریز و شنی هستند و کشت محصولات زراعی در این نوع خاک‌ها سخت و دشوار است. مقدار بارندگی در قطر بسیار کم و عمدتاً بین ۷۰ تا ۱۰۰ میلی‌متر در سال است، که این نیز دلیلی بر محدودیت‌های کشاورزی به شمار می‌رود. هزینه‌های بالای تأمین آب از دیگر موانع بر سر راه توسعه کشاورزی است. تپه های شن و ماسه معلق در باد شایع هستند، و توزیع خاک روی سنگ بستر ‏ناهموار است.‏‎ ‎شوری خاک در مناطق ساحلی و مناطق کشاورزی زیاد است که  با ساختار ضعیف آبیاری منجر به افزایش شوری ‏شده زیاد است. ‏

قطر در تلاش برای تقویت خودکفایی غذایی و کاهش وابستگی به واردات، به توسعه روش‌های نوین کشاورزی و استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته روی آورده است. کشاورزی آبیاری قطره‌ای و کشت‌های گلخانه‌ای از جمله روش‌هایی هستند که در سال‌های اخیر مورد استفاده قرار گرفته‌اند. علاوه بر این، دولت قطر برنامه‌های متنوعی را برای تشویق کشاورزان به کشت محصولات محلی و پایدار و همچنین تحقیق و توسعه در حوزه کشاورزی اجرا کرده است. محصولات اصلی کشاورزی در قطر شامل سبزیجات، میوه‌ها و غلات هستند. در حالی که به دلیل محدودیت‌های خاک و آب، تولیدات محلی نسبت به نیاز بازار کم است، قطر به ویژه در سال‌های اخیر تلاش کرده است تا با سرمایه‌گذاری در بانک‌های بذر و پروژه‌های کشاورزی مبتنی بر تکنولوژی، ظرفیت‌های خود را افزایش دهد. این تحولات نه تنها به تأمین غذایی بهتر برای جمعیت در حال رشد قطر کمک می‌کند، بلکه به ایجاد اشتغال و تقویت اقتصاد محلی نیز کمک خواهد کرد.  ‎

نوع خاک و کشاورزی در قطر, بیشتر بخوانید...

قطر به دلیل ثروت بالای نفت و گاز، به یکی از مقاصد مهم جذب مهاجران تبدیل شده است و الگوهای جمعیتی این کشور به شدت تحت تأثیر این واقعیت قرار دارد. جمعیت قطر از لحاظ ساختاری نیمی از آن شامل اتباع خارجی است که برای کار و زندگی به این کشور مهاجرت کرده‌اند. این مهاجران عمدتاً از کشورهای آسیایی مانند هند، بنگلادش، فیلیپین و نیپال آمده‌اند و در صنایع مختلف به ویژه ساخت و ساز، خدمات و بهداشت و درمان مشغول به کار هستند. این امر باعث شده تا قطر به یک جامعه بسیار متنوع با فرهنگ‌های مختلف تبدیل شود، جایی که مردم از اقوام و ملیت‌های مختلف در کنار هم زندگی می‌کنند.

شهرسازی در قطر تحت تأثیر شرایط آب و هوایی نیز قرار دارد. طراحی فضاهای عمومی به گونه‌ای انجام شده است که ساکنان بتوانند در آن‌ها فعالیت کنند و از محوطه‌های سبز در هوای گرم استفاده کنند. به همین دلیل، پارک‌ها و فضاهای باز به عنوان عناصر کلیدی در برنامه‌ریزی شهری در نظر گرفته شده‌اند. همچنین، با توجه به جمعیت رو به رشد و نیاز به مسکن، دولت قطر تلاش کرده است تا پروژه‌های مسکونی متنوعی را در کنار محله‌های تجاری و فرهنگی توسعه دهد، که این الگوهای توسعه به ایجاد یک جامعه پایدار و متوازن کمک می‌کند.

الگوهای جمعیتی و سبک شهرسازی مردم قطر, بیشتر بخوانید...

قطر یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گاز طبیعی در جهان است و منابع انرژی این کشور به‌ویژه با منابع غنی گاز طبیعی و نفت، جایگاه پررنگی در اقتصاد جهانی دارد. میدان گازی شمال، بزرگ‌ترین میدان گاز غیرهمجنس در جهان، مسئول بخش عمده‌ای از تولید گاز قطر است. این منابع غنی به قطر اجازه داده‌اند تا به عنوان یکی از اصلی‌ترین صادرکنندگان LNG (گاز طبیعی مایع) در جهان شناخته شود و این محصول نقش کلیدی در متنوع‌سازی منابع درآمد کشور ایفا می‌کند. سنگ‌بنای تولید برق در قطر بر پایه گاز طبیعی استوار است. نیروگاه‌های برق به‌طور عمده از گاز طبیعی به عنوان سوخت اولیه استفاده می‌کنند و این روش تولید انرژی به دلیل کارایی بالا و کاهش اثرات زیست‌محیطی نسبت به سوخت‌های فسیلی دیگر، از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه‌تر است. با این حال، با توجه به رشد سریع جمعیت و نیاز فزاینده به انرژی، دولت قطر به دنبال راهکارهایی برای افزایش ظرفیت تولید برق و حفظ پایداری در آینده است.

قطر همچنین به توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و جایگزین در سال‌های اخیر توجه ویژه‌ای کرده است. پروژه‌هایی برای استفاده از انرژی خورشیدی آغاز شده است که هدف آن کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و به حداقل رساندن اثرات زیست‌محیطی است. دولت قطر با برنامه‌ریزی مناسب و سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌های جدید، در تلاش است تا سهم انرژی‌های تجدیدپذیر را در سبد انرژی کشور افزایش دهد و به اهداف توسعه پایدار و کاهش کربن دست یابد. این رویکرد نه تنها به مدیریت منابع انرژی کمک می‌کند، بلکه به تقویت موقعیت قطر به عنوان یک کشور پیشرو در زمینه تولید و صادرات انرژی در سطح جهانی نیز می‌انجامد. 

منابع انرژی و برق قطر, بیشتر بخوانید...

تجارت در قطر به عنوان یکی از محوری‌ترین بخش‌های اقتصادی این کشور، تحت تأثیر سیاست‌های نوآورانه و ابتکاری دولت و منابع غنی طبیعی قرار دارد. با قرارگیری در یک موقعیت استراتژیک در قلب خلیج فارس، قطر به یک پایگاه تجاری بین‌المللی تبدیل شده است که به راحتی به بازارهای آسیا، اروپا و آفریقا دسترسی دارد. این کشور به‌طور خاص به دلیل زیرساخت‌های پیشرفته، از جمله فرودگاه‌ها و بنادر مدرن، به عنوان یک هاب حمل و نقل و تجارت جهانی شناخته می‌شود. قطر به شدت به گسترش دامنه شراکت‌های تجاری خود با کشورهای مختلف توجه می‌کند. توافق‌های تجاری دو جانبه و چند جانبه با بسیاری از کشورها به جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی و تقویت ارتباطات تجاری بین‌المللی کمک کرده است. این توافق‌ها نه تنها به کاهش موانع تعرفه‌ای کمک می‌کنند، بلکه زمینه را برای انتقال فناوری و دانش فنی فراهم می‌آورند. همچنین، رویدادهای بین‌المللی مانند نمایشگاه‌ها و همایش‌های تجاری در قطر، فرصتی بی‌نظیر برای شبکه‌سازی و تقویت روابط تجاری با شرکت‌های مختلف در سطح جهانی ایجاد می‌کند.

تجارت در قطر به شدت بر پایه صادرات محصولات نفتی و گازی است، اما در سال‌های اخیر، دولت به دنبال تنوع بخشیدن به اقتصاد و گسترش بخش‌های غیرنفتی به ویژه در زمینه‌های فناوری، گردشگری و ساخت‌وساز است. پروژه‌های کلان عمرانی و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، این امکان را به مراکز تجاری و سرمایه‌گذاران می‌دهند تا در صنایع جدید و نوآورانه فعالیت کنند. همچنین، تقاضا برای محصولات مصرفی و خدمات در نتیجه رشد جمعیت و افزایش قدرت خرید مردم، بازار جذابی برای بازرگانان به وجود آورده است. با دسترسی به بازارهای متنوع و عرضه کالاها و خدمات با کیفیت، قطر به عنوان یک مقصد جذاب برای فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران بین‌المللی محسوب می‌شود. این کشور با تضمین محیطی امن برای تجارت و پشتیبانی از نوآوری و کارآفرینی، به دنبال تبدیل شدن به یک کانون پیشرو در تجارت جهانی است.

تجارت در قطر, بیشتر بخوانید...

قطر بیش از 760 مایل (1230 کیلومتر) جاده دارد که تقریباً همه آنها آسفالت شده است. راه آهنی در قطر وجود ندارد. این کشور دارای چندین بندرگاه مهم، از جمله بندر دوحه و ام سعید است: یک فرودگاه بین المللی در دوحه قرار دارد و قطر ایرویز سیستم حامل ملی این کشور است.
شرکت مخابرات عمومی قطر تنها ارائه دهنده خدمات مخابراتی در این کشور است. همچنین سیاست ها را تعیین می کند و تصمیمات اداری را برای این بخش اتخاذ می کند. در سال 1996 اینترنت در دسترس عموم قرار گرفت و شرکت مخابرات عمومی قطر به عنوان تنها ارائه دهنده خدمات ارائه شد و بیشترین میزان استفاده از اینترنت در بین شهروندان قطری است. یک سیستم کابل فیبر نوری زیردریایی که در اواخر دهه 1990 تکمیل شد، قطر را به بحرین ، عمان و کویت متصل می کند .
در سال 1935 قطر یک قرارداد امتیاز با شرکت نفت عراق امضا کرد. چهار سال بعد نفت کشف شد. با این حال، نفت تا سال 1949 در مقیاس تجاری بازیابی نشد. درآمدهای شرکت نفت ، بعدها Petroleum  Development (Qatar) Limited  و سپس شرکت نفت قطر، به طرز چشمگیری افزایش یافت. توزیع این درآمدها باعث ایجاد نزاع های جدی در خاندان ثانی شد و بریتانیا را مجبور به مداخله در جانشینی 1949 کرد و سرانجام کودتای کاخ در 1972 را به دنبال داشت که شیخ خلیفه بن حمد آل ثانی را به قدرت رساند.

در سال 1968 انگلیس برنامه خروج از خلیج فارس را اعلام کرد. پس از مذاکره با شیخ نشین های کشورهای همسایه - امارات متحده عربی و بحرین - قطر در 3 سپتامبر 1971 استقلال خود را اعلام کرد. توافقنامه های قبلی با بریتانیا با پیمان دوستی جایگزین شد.  در همان ماه قطر به عضویت اتحادیه عرب و سازمان ملل متحد درآمد . در سال 1981 این امارت به پنج همسایه عرب خود در خلیج فارس پیوست تا شورای همکاری خلیج (GCC) را ایجاد کنند، اتحادی که برای ارتقای همکاری های اقتصادی و تقویت امنیت داخلی و دفاع خارجی در برابر تهدیدات ناشی از انقلاب اسلامی در ایران و جنگ ایران و عراق تشکیل شد. 
نیروهای قطر در شرکت جنگ خلیج فارسی از 1990-1991، به ویژه در نبرد برای کنترل شهر مرزی عربستان در خفجی در 30-31 ژانویه شرکت کردند. دوحه که به عنوان پایگاهی برای حملات تهاجمی هواپیماهای فرانسوی، کانادایی و آمریکایی علیه عراق و نیروهای عراقی اشغالگر کویت عمل می کرد، همچنان تحت تأثیر این درگیری قرار داشت.

در راستای تجارت با قطر، گمرک ایران و قطر پیمان همکارى بستند و در این کشور یک منطقه آزاد تجارى با نام «پارك علم و فناورى قطر» وجود دارد. دو کشور ایران و قطر یادداشت تفاهمى براى پرهیز از دریافت مالیات مضاعف امضا کرده‌اند. همچنین قطر پیمان همکاری اقتصادی با دیگر کشور‏های شورای همکاری‌های خلیج فارس امضا کرده است. هدف از این پیمان‌ها، به وجود آوردن بازار مشترک برای گسترش تجارت قطر با سایر کشور‏ها است.

 

سیستم حمل و نقل و قوانین گمرکی قطر, بیشتر بخوانید...

قطر، یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان است و دارای یکی از بالاترین سطوح درآمد سرانه در جهان است. این کشور از منابع نفت و گاز غنی برخوردار است که در سالیان اخیر به عنوان منبع اصلی درآمد قطر عمل کرده است. قطر دارای یکی از بالاترین سطوح درآمد سرانه در جهان است. طبق آمار سازمان پیشرفت و همکاری اقتصادی (OECD) در سال 2021، درآمد سرانه قطر به تقریباً 116,799 دلار آمریکا برآورد شده است. این میزان درآمد بالا به علت منابع غنی نفتی و گازی کشور، صنعت گاز مایع (LNG) و بخش‌های دیگر اقتصاد قطر به دست آمده است.

اگرچه سطح درآمد در قطر بالاست، اما هزینه‌های زندگی نیز بالا است. قیمت مسکن، آموزش، بهداشت و سایر خدمات در قطر بسیار بالاست. برخی از افراد ممکن است به دلیل اینکه قدرت خرید کافی ندارند، در شرایط فقر زندگی کنند. برخی از افراد ممکن است به دلیل بیکاری یا کمبود فرصت‌های شغلی در شرایط فقر قرار بگیرند. همچنین، نیروی کار غیررسمی و غیررسمی نیز می‌تواند در برخی از افراد ایجاد شرایط فقر کند. عوامل مختلفی می‌توانند در توجیه وجود شرایط فقر در یک کشور با سطح بالای درآمد مانند قطر نقش داشته باشند. دولت قطر نیز تلاش‌هایی را برای کاهش فقر و بهبود شرایط اجتماعی جمعیت انجام داده و برنامه‌هایی را برای توسعه پایدار و توزیع عادلانه‌تر ثروت در نبخش‌های مختلف اقتصادی قطر اجرا کرده است. این شامل توسعه زیرساخت‌ها، ارتقای سیستم آموزشی و بهداشتی، ایجاد فرصت‌های شغلی و بهبود شرایط کاری است.

فقر در قطر, بیشتر بخوانید...