صنعت کاشی و سرامیک ایران در حال حاضر رتبه ششم جهان را دارد و یکی از استراتژیک ترین صنایع برای اقتصاد ایران است که توانسته تراز صادراتی ایران را به میزان قابل توجهی افزایش دهد
تاریخچه کاشی و سرامیک به هزاران سال پیش باز می‌گردد و این محصولات همواره نقش مهمی در فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف ایفا کرده‌اند. از زمانی که انسان‌ها شروع به ساخت و ساز در محیط‌های خود کردند، کاشی و سرامیک به عنوان ابزارهایی برای بهبود شرایط زندگی و دکوراسیون داخلی به کار گرفته شدند. قدمت استفاده از این محصولات در جهان به دوران باستان برمی‌گردد، زمانی که اولین استفاده‌ها از سرامیک‌های دست‌ساز و پخته شده در تمدن‌های اولیه مشاهده می‌شود. برخی از اجداد ما در نقطه ای آتش روشن کرده اند که آب به خوبی خاک را فشرده کرده است و متوجه شده اند که زمین در زیر آتش سخت شده و به طور اتفاقی به خاک رس تبدیل شده است. پیشینیان ما شکل دادن به گل را آموختند و با قرار دادن آن در آفتاب و خشک کردن و پختن آن روی آتش و با دستیابی به اولین ظروف سخت سرامیکی دریافتند که می توان به نتایج بهتری دست یافت.
در دوران باستان، یکی از نخستین جوامعی که از کاشی و سرامیک استفاده کردند، تمدن‌های مصر باستان و میان‌رودان (بین‌النهرین) بودند. در این تمدن‌ها، سرامیک‌ها به‌ویژه در هنرهای تزئینی و نیز به عنوان پوشش‌های دیواری و کف به کار می‌رفتند. کاشی‌های تزئینی که در مقابر و معابد استفاده می‌شدند، نه تنها جنبه‌های کاربردی بلکه جنبه‌های هنری و مذهبی داشتند. در این دوره‌ها، کاشی‌ها از خاک رس پخته‌شده ساخته می‌شدند و با دست یا ابزارهای ابتدایی طرح‌هایی بر روی آنها حک می‌شد.
اشیای شکل دار و پخته شده عمدتاً ظروف سفالی برای غذا هستند. قدیمی ترین آثار کشف شده کاسه هایی هستند که مستقیماً روی آتش می پختند. قدمت آنها به 1600 سال قبل از میلاد برمی گردد و در چین پیدا شده و تاریخ گذاری شده اند. تا چند سال پیش تصور می شد که کشف شده در ژاپن قدیمی تر بوده و قدمت آن به 120 سال قبل از میلاد برمی گردد. این اشیاء بدوی در شکل خام و تصفیه نشده یا اشکال ابتدایی خود به شکلی باورنکردنی به ما رسیده اند و دوام خارق العاده خود را نشان می دهند. با گذشت زمان، استفاده از کاشی و سرامیک به سایر تمدن‌های بزرگ مانند یونان و روم باستان گسترش یافت. در روم باستان، کاشی‌ها و موزاییک‌ها به‌ویژه در کف‌سازی و پوشش دیوارها در خانه‌ها، حمام‌ها و معابد استفاده می‌شدند. این دوره، به خصوص در استفاده از موزاییک‌های رنگی و کاشی‌های تزئینی، به اوج خود رسید و بسیاری از آثار هنری با استفاده از این مواد ساخته شد. این هنر در آن زمان بسیار پیشرفته بود و روشی بود برای نمایش هنر و فرهنگ روم.
در دوران قرون وسطی، استفاده از کاشی و سرامیک در اروپا محدودتر شد و بیشتر در معماری اسلامی و همچنین در کاشی‌کاری‌های ایرانی و اسپانیایی مشاهده می‌شود. در این دوره، کاشی‌های تزئینی به‌ویژه در مساجد، کاخ‌ها و بناهای مذهبی در کشورهای اسلامی مانند ایران، ترکیه و اندلس (اسپانیا) بسیار رواج یافت. در ایران، کاشی‌های میناکاری و لعاب‌دار که به عنوان هنرهای تزئینی شناخته می‌شوند، از شهرت زیادی برخوردار بودند و امروزه نمونه‌هایی از آنها در بسیاری از بناهای تاریخی و مذهبی دیده می‌شود.
دوران رنسانس در اروپا نیز شاهد احیای استفاده از کاشی‌ها بود. در این دوران، فنون جدید تولید سرامیک در کشورهای اروپایی مانند ایتالیا و اسپانیا توسعه یافت. در ایتالیا، کاشی‌های با طراحی‌های پیچیده و با لعاب‌های رنگی برای تزئین دیوارها و کف‌پوش‌ها مورد استفاده قرار گرفت. همینطور در اسپانیا، صنعت تولید کاشی‌های سنتی معروف به "کاشی‌های آبی" یا "آزولِخو" به شهرت جهانی رسید. این محصولات از ویژگی‌های خاصی مانند رنگ‌های زیبا و الگوهای هندسی برخوردار بودند که همچنان در طراحی‌های مدرن نیز تاثیرگذار هستند.
تا اواسط دهه 1930 صنعت کاشی و سرامیک در خاورمیانه به صورت دستی اداره می شد تا اینکه با معرفی تجهیزات پیشرفته صنعتی شاهد تاسیس کارخانه های مدرن کاشی و سرامیک در خاورمیانه بودیم. با راه اندازی کارخانه های کاشی و سرامیک در شهرهای مختلف آسیا، هم نیاز داخلی تامین شد و هم صادرات رونق گرفت. با شروع انقلاب صنعتی در قرن ۱۹، تولید کاشی و سرامیک وارد مرحله جدیدی شد. در این دوره، اختراعات صنعتی و استفاده از ماشین‌آلات به تولید انبوه کاشی‌های سرامیکی کمک کرد و این محصولات به طور گسترده‌تری در ساختمان‌ها و دکوراسیون‌های داخلی مورد استفاده قرار گرفت. در این زمان، کاشی‌ها به جز تزئینات، به عنوان یک مصالح ساختمانی با کاربردهای فنی و عملی مانند عایق‌کاری حرارتی و صوتی، عایق رطوبتی و مقاوم در برابر آسیب‌های فیزیکی و شیمیایی نیز شناخته شدند.
در قرن بیستم و با پیشرفت‌های علمی و فناوری، صنعت کاشی و سرامیک به مرحله جدیدی از تکامل رسید. تکنیک‌های پیشرفته تولید و طراحی دیجیتال، ایجاد لعاب‌های خاص و مقاوم، و همچنین استفاده از مواد اولیه نوین باعث شد که این صنعت علاوه بر کاربردهای سنتی خود، به عنوان یک صنعت مدرن و با قابلیت‌های خاص برای استفاده در بخش‌های مختلف به ویژه در طراحی‌های داخلی و خارجی، مورد توجه قرار گیرد. صنعت کاشی و سرامیک ایران در حال حاضر رتبه ششم جهان را دارد و یکی از استراتژیک ترین صنایع برای اقتصاد ایران است که توانسته تراز صادراتی ایران را به میزان قابل توجهی افزایش دهد. کارخانه کاشی و سرامیک در ایران می تواند نقش مهمی در کسب درآمد ارزی کشور داشته باشد.
یک انقلاب واقعی که می تواند به لطف اختراع چرخ سفالگری باشد که تولید اشیایی مانند گلدان، بشقاب و کوزه را تسهیل می کرد. در مقایسه با صنایع دستی اولیه، اکنون می توان اشیایی را به دست آورد که کمتر تحریف شده، متقارن تر و هماهنگ تر باشند. ترکیبی بین چرخش مداوم سطح نگهدارنده خاک رس مرطوب و دست های شکل دهنده آن. این به بهبود تکنیک تولید و نازک شدن دیواره اشیا کمک می کند. می گویند اینها همیشه ظروفی برای نگهداری آب و مواد غذایی هستند و با نمای کاربردی ساخته می شوند و تزئینی ندارند.
امروزه، صنعت کاشی و سرامیک به یکی از بزرگ‌ترین و پررونق‌ترین صنایع جهان تبدیل شده است. این صنعت نه تنها در زمینه ساختمان‌سازی بلکه در هنر و طراحی داخلی، بخصوص در طراحی فضاهای عمومی و خصوصی، نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند. تولیدکنندگان سرامیک و کاشی به منظور رقابت در بازارهای جهانی، همواره به نوآوری، کیفیت بالا، و ایجاد محصولات متنوع و جذاب توجه دارند. تاریخچه کاشی و سرامیک نشان‌دهنده تحولات گسترده‌ای است که این محصولات از دوران باستان تا به امروز پشت سر گذاشته‌اند. استفاده از این مواد در دوران‌های مختلف با توجه به نیازهای فنی، هنری و فرهنگی جوامع، همواره نقش مهمی در شکل‌گیری هنر و معماری ایفا کرده است.
