آجر و سفال - بازار آجر و سفال خاورمیانه

آجر یکی از مصالحی است که کاربرد فراوانی دارد و در موارد مختلفی از جمله صنعتی و سنتی تولید و مورد استفاده قرار می گیرد. آجر یکی از پرکاربردترین مصالح در ساخت و ساز است که در انواع، مدل ها و قالب های مختلف تولید می شود. یکی از مدل های آن آجر لعابدار است که در این مقاله قصد داریم به آن و کاربردهای مختلف آن بپردازیم. آجر در واقع نوعی بلوک است که برای مصارف مختلف مانند دیوار، سنگ فرش و سایر عناصر ساختمانی طراحی شده است. اگرچه در گذشته آنها را با دست درست می کردند و در هوا می گذاشتند تا خشک شوند، اما امروزه بیشتر به وسیله ماشین آلات و در کوره های مخصوص آجرپزی تولید می شوند.

از قدیم الایام ساختن سرپناه یکی از دغدغه های بشر بوده است و در طول هزاران سال مصالح ساختمانی مختلفی را برای این منظور طراحی و استفاده کرده اند. آجر به‌عنوان یکی از پرطرفدارترین مصالح، به دلیل تطبیق پذیری و مقاومت بالا در شرایط مختلف آب و هوایی، همواره در ساختمان‌سازی، تزئینات، سنگ‌فرش و ... مورد استفاده قرار گرفته است. اعتقاد بر این است که آجرها اولین مصالح ساختمانی در گذشته بودند، زمانی که انسان های اولیه خاک رس را دیدند که توسط کوره پخته می شود، متوجه شدند که از یک بلوک زیباتر و سخت تر است. خاک رس آجری با توجه به نوع آجر متفاوت است و رایج ترین نوع آن سفالی است. اما برای تولید آجرهای مرغوب، خاک رس نباید آهک بالایی داشته باشد.

آجر چیست؟, بیشتر بخوانید...

در تاریخ آجر حداقل قدمت آجر به بیش از 5000 سال پیش برمی‌گردد، اولین آجرهایی که تولید شد از خاک رس و کاه بود که در قالب‌های مستطیلی ریخته می‌شد تا خشک شود. آجر در ایران بسیار قدیمی است و تولید و استفاده از آجر در واقع از غرب آسیا رواج یافت، سپس به مصر، هند و سایر نقاط جهان منتقل شد. در ایران، باستان شناسان بقایای کوره های آجرپزی با قدمت بیش از 6000 سال را در اطراف تپه های شوش و سیلک کاشان مشاهده کرده اند. تکنولوژی تولید آجرها بهبود یافت و طراحی و شکل آنها تغییر کرد. از ساده‌ترین آجرهای مستطیلی تا آجرهای با طرح‌های هندسی پیچیده و زینتی را می‌توان در ساختمان‌ها و آثار باستانی مختلف سراسر جهان مشاهده کرد.

تکنولوژی نانو در صنعت ساختمان نیز تأثیر قابل توجهی داشته است. آجرهای نانو، با استفاده از نانومواد و نانوذرات، خواصی مانند مقاومت بالا، عایق‌بندی بهتر، خاصیت خودتمیزکنندگی و قدرت جذب نور را دارا می‌باشند. تکنولوژی هوشمند در ساختمان‌ها نیز به طراحی آجرهای هوشمند انتقال یافته است. آجرهای هوشمند می‌توانند دارای سیستم‌های الکترونیکی، حسگرها و نمایشگرها باشند که قابلیت‌هایی مانند کنترل دما، تنظیم رطوبت، تولید انرژی خورشیدی و ارائه اطلاعات را فراهم می‌کنند. فناوری چاپ سه‌بعدی نیز در تولید آجرهای مدرن مورد استفاده قرار می‌گیرد. با استفاده از چاپگرهای سه‌بعدی، آجرهای با طراحی‌های پیچیده و ساختارهای خاص می‌توانند به صورت لایه‌لایه ساخته شوند، که این فرایند سرعت بخشیده و امکان سفارشی سازی بیشتر را فراهم می‌کند. در راستای حفظ محیط زیست و استفاده بهینه از منابع، آجرهای بازیافتی نیز رواج یافته‌اند. این آجرها از مواد بازیافتی مانند بتن بازیافتی، ضایعات سنگ‌های معدنی و سایر مواد قابل بازیافت ساخته می‌شوند و در عین حفظ کیفیت و استحکام، به کاهش استفاده از مواد جدید کمک می‌کنند.

تاریخچه آجر, بیشتر بخوانید...

اگرچه امروزه به دلیل افزایش تراکم جمعیت و ساخت ساختمان های چند طبقه دیگر از آجر در سازه های ساختمانی استفاده نمی شود و سازه های فلزی یا بتنی جایگزین آن شده است اما همچنان از آجر در نما یا سایر سازه ها استفاده می شود. مکان ها ساختمان و یکی از پرکاربردترین و پرکاربردترین مصالح ساختمانی است. نقش این محصول در ساخت و ساز فراتر از نمای بیرونی ساختمان است و گاهی به عنوان جایگزین مناسبی برای سنگ در پروژه های ساختمانی استفاده می شود. بنابراین استفاده از انواع آجر در پروژه های ساختمانی و قسمت های مختلف ساختمان همواره موضوعی مورد توجه کارگران صنعت ساختمان می باشد.

آجر به دلیل استحکام، دوام و سهولت استفاده در ساختمان سازی بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین تاریخچه آجرکاری بسیار قدیمی است. از زمان های قدیم از آجر در ساختمان سازی استفاده می شده است. اولین بار حدود 10000 سال پیش مورد استفاده قرار گرفت. در واقع، استفاده از آجر در دوره های اولیه تاریخ ما آغاز شد. فرش‌های آهنی برای آجرکاری ساخته می‌شدند که در آن‌ها آهن داغ را به آرامی می‌غلتیدند تا یک فرش تشکیل شود. این فرش را در ردیف شیارها می‌گذاشتند و سپس روی آن خشت می‌ریختند تا به آن شکل بگیرد. آجرها را در آفتاب قرار می دادند تا خشک شوند و سپس در نزدیکی آتش قرار می دادند تا سفت شوند.

کاربرد آجر چیست؟, بیشتر بخوانید...

آجرها بر اساس روش تولید به سه نوع آجر اکسترود شده، آجر فشرده و آجر دست ساز تقسیم می شوند. آجرها بر اساس مصالح به کار رفته در فرآیند ساخت به آجر سفالی، آجر صدفی، آجر بتنی و آجر نسوز تقسیم می شوند. آجرها بر اساس محل مصرف به دو نوع آجر توکار و آجر نما تقسیم می شوند. با توجه به کاربرد، آجرها به دو نوع آجر معمولی و آجر مهندسی تقسیم می شوند. آجرها از نظر شکل ظاهری به سه نوع آجر توخالی، آجر توخالی و آجر اریب تقسیم می شوند.

طول عمر آجرهای بلوک بتنی به عوامل موثر زیادی بستگی دارد. به طور کلی، آجر بلوک بتنی اگر به درستی ساخته و نگهداری شود، می تواند برای چندین دهه دوام بیاورد. عواملی مانند باران، برف، طوفان های رعد و برق، گنج، گرمای جزئی، مواد معدنی، کیفیت مصالح و شدت استفاده و غیره بر عمر آجر بلوک بتنی تأثیر می گذارد. به طور کلی، آجر بلوک بتنی می تواند تا 40 سال عمر کند. این فقط یک عدد تقریبی است و سن واقعی به مکان‌های مختلف و شرایط مادی متفاوت بستگی دارد. بنابراین اگر به اطلاعات دقیق تری در مورد سن آجر بلوک بتنی نیاز دارید، بهتر است با کارشناسان داخلی یا یک برنامه ریز مشورت کنید.

انواع آجر, بیشتر بخوانید...

ساخت و تولید آجر به چندین مرحله تقسیم می‌شود، ابتدا خاک رس را از منابع معدنی مورد نیاز تهیه کنید. خاک رس باید طبیعی و خالص باشد و تمیز از ذرات بزرگ و مواد آلی باشد. خاک رس را به دقت آبکشی کنید تا رطوبت مناسبی داشته باشد. اگر خاک خیلی خشک است، باید به آرامی آب بدهید تا به طور یکنواخت مرطوب شود. به خاک رس مواد افزودنی اضافه کنید. معمولاً از شن و سیمان استفاده می‌شود. این مواد به خاک رس مقاومت و استحکام بیشتری می‌بخشند. مواد افزودنی را به طور یکنواخت با خاک رس مخلوط کنید. برای این کار می‌توانید از ماشین‌های مخصوص مانند میکسر استفاده کنید.

روش ساخت آجرهای لعابدار تفاوت خاصی با آجرهای معمولی ندارد. در آجر لعابدار فقط سطحی از لعاب روی آن پوشانده شده است. این لعاب از خاک رس ساخته شده و سپس با اکسید آلومینیوم ترکیب می شود تا سطح شیشه ای و صیقلی خود را حفظ کند. برای لعاب دادن آجرها ابتدا باید اجازه دهیم کاملا خشک شوند. پس از خشک شدن، لعاب آماده شده روی سطح آجر پخش می شود و حل می شود. بعد از اینکه لعاب به دمای مشخصی رسید به داخل آجر نفوذ کرده و در نهایت یک آجر لعابدار خواهیم داشت.

روش ساخت و تولید آجر, بیشتر بخوانید...

آجر به دلیل ساختار خاص خود، دارای مقاومت و استحکام بالا در برابر فشار، خمش و رطوبت است. به همین دلیل، آجر برای ساختمان‌ها به عنوان یک ماده سازه‌ای بسیار مناسب محسوب می‌شود. آجر دارای خاصیت مقاومت در برابر حرارت بالا است. این ویژگی موجب می‌شود که آجر در برابر آتش، حرارت و شعله‌های بزرگ مقاومت کند و منجر به ایجاد ساختمان‌های ضد حریق شود. آجر به دلیل ساختار متخلخل خود، خواص عایق حرارتی و صوتی قابل توجهی دارد. آجر می‌تواند تاثیر حرارت و صدا را کاهش داده و به خلق یک محیط زندگی راحت و آرام کمک کند.

ساختمان‌های ساخته شده از آجر به دلیل مقاومت و استحکام بالا، در برابر زمین‌لرزه‌ها مقاومت بیشتری نسبت به ساختمان‌های ساخته شده از مواد دیگر دارند. آجر، توانایی انتقال و توزیع انرژی زمین‌لرزه را بهتر از مواد دیگر دارد. آجر به عنوان یک ماده ساختمانی پایدار و دوام‌بخش شناخته می‌شود. با توجه به مقاومت طولانی مدت آجر در برابر عوامل جوی و زمان، ساختمان‌های ساخته شده با آجر قابلیت داشتن عمر طولانی و کاهش نیاز به تعمیرات مکرر را دارند. آجر به دلیل زیبایی طبیعی خود، به راحتی در طراحی و زیباسازی ساختمان‌ها قابل استفاده است. آجر به ساختمان‌ها ظاهری زیبا و سنتی می‌بخشد و به تنوع رنگی و الگوها مانند تکنیک‌های لوله‌کاری و مصالح آجری زیادی دسترسی دارد.

مزایای آجر, بیشتر بخوانید...