گیاهان دارویی برای درمان و پیشگیری از بیماری‌ها و حفظ سلامتی در انواع سیستم‌های پزشکی استفاده می‌شوند. آنها به عنوان منابع طبیعی ترکیبات شیمیایی فعال، مواد مغذی، آنتی‌اکسیدان‌ها و ترکیبات دیگری که خواص درمانی دارند، مورد توجه قرار می‌گیرند. در طب سنتی، استفاده از گیاهان دارویی به عنوان درمان قدمت طولانی دارد و در فرهنگ‌ها و سنت‌های مختلف جهان وجود دارد. در این سیستم، گیاهان دارویی به عنوان داروها، چای‌ها، عصاره‌ها، عرقیات و پودرها استفاده می‌شوند.

علاوه بر طب سنتی، در پزشکی مدرن نیز استفاده از گیاهان دارویی رو به افزایش است. بسیاری از ترکیبات فعال موجود در گیاهان دارویی به عنوان مولکول‌های اولیه برای ساخت داروها و محصولات پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. تحقیقات علمی بر روی گیاهان دارویی نشان داده است که آنها می‌توانند در درمان بیماری‌های مختلف مانند بیماری‌های قلبی-عروقی، سرطان، التهابات، بیماری‌های عفونی و اختلالات عصبی مؤثر باشند. همچنین، درمان‌های مکملو جایگزین نیز از گیاهان دارویی استفاده می‌کنند. مثلاً در طب سوزنی، اکوپانکچر، طب سنتی چینی و طب آیورودا، تجویزات گیاهان دارویی برای بهبود و تعادل بدن استفاده می‌شود.

شرکت‌های داروسازی بزرگ در سراسر جهان از گیاهان دارویی در تولید داروهای خود استفاده می‌کنند. در واقع، بسیاری از داروهایی که در داروخانه‌ها موجود هستند، مواد فعال مشتق یا عصاره‌هایی از گیاهان دارویی را شامل می‌شوند. در زیر، نمونه‌هایی از داروهایی که از گیاهان دارویی تولید می‌شوند فهرست شده است:

1. دیگوکسین: این دارو که برای درمان بیماری‌های قلبی استفاده می‌شود، از عصاره گیاه دیگیتالیس (Digitalis) به دست می‌آید.
2. تاموکسیفن: این دارو برای درمان سرطان پستان استفاده می‌شود و مشتقی از گیاه تاموکسیفن (Tamoxifen) است.
3. پاکلیتاکسل: این دارو که در درمان برخی از نوع‌های سرطان مانند سرطان پستان استفاده می‌شود، از عصاره گیاه تکسوس (Taxus) به دست می‌آید.
4. قرص آسپرین: آسپرین که برای کاهش التهاب، تسکین درد و پیشگیری از خونریزی استفاده می‌شود، به صورت سنتی از گیاه برگ بید (Willow Bark) به دست می‌آید.
5. گینکوبیلوبا: عصاره این گیاه برای بهبود عملکرد ذهنی و حافظه استفاده می‌شود و به صورت مکمل غذایی و دارویی در دسترس است.

ترکیبات گیاهی ممکن است به صورت ترکیبات تنها یا در ترکیب با دیگر مواد شیمیایی استفاده شوند تا داروی نهایی تولید شود. برخی گیاهان دارویی به عنوان مواد اولیه برای تولید داروهای گیاهی استفاده می‌شوند. در این روش، ترکیبات فعال گیاهان به صورت استاندارد شده و در قالب قرص، کپسول، عرقیات و قرص‌های گیاهی موجود در بازار عرضه می‌شوند. در روش عرق‌گیری، از برخی گیاهان دارویی استفاده می‌شود تا ترکیبات فعال آنها با استفاده از محلول‌های مذاب در آب و الکل استخراج شود. این محلول‌ها که به عرق‌ها معروف هستند، می‌توانند به صورت خام یا به عنوان ماده اولیه برای تولید داروها استفاده شوند.

با عصاره‌گیری نیز از گیاهان دارویی استفاده می‌شود تا ترکیبات فعال آنها به صورت غلظت‌های بالا در محلول‌های مذاب استخراج شود. پس از استخراج، محلول را می‌توان تا حدی تقطیر کرد تا غلظت بیشتری به دست آید. این عصاره‌ها ممکن است به صورت مایع، پودر یا خشک شده در دسترس باشند و برای تولید داروها و مکمل‌های غذایی استفاده می‌شوند. برخی گیاهان دارویی به صورت خشک شده و در قالب بسته‌بندی‌هایی در دسترس قرار می‌گیرند. این گیاهان ممکن است به صورت تراشیده شده یا به صورت کلی در دسترس باشند. آنها معمولاً برای تهیه چای‌های گیاهی، عصاره‌های خشک، ترکیبات مختلف و همچنین برای استفاده در ترکیبات دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

در پزشکی مدرن، روش‌های دیگری نیز برای استفاده از گیاهان دارویی وجود دارد، از جمله استفاده از روغن‌های عطری، گیاهان دارویی در آماده‌سازی غذا، استفاده از گیاهان دارویی به صورت اسپری و کرم‌های موضعی، استفاده از گیاهان دارویی در ماساژ و تراپی‌های طبیعی، و استفاده از گیاهان دارویی در محصولات آرایشی و بهداشتی. استفاده از گیاهان دارویی در پزشکی مدرن همچنان موضوع تحقیقات و مطالعات علمی است. تحقیقات بیشتری در حال انجام است تا خواص درمانی و اثرات جانبی گیاهان دارویی روی بیماری‌ها و سلامتی انسان را به طور دقیقتر بررسی کنند. همچنین، تعاملات میان گیاهان دارویی و داروهای شیمیایی نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد تا احتمال تداخلات دارویی گیاهان دارویی با سایر داروها مشخص شود.