چگونه اسپینل را از یاقوت شناسایی و تشخیص دهیم؟

تشخیص لعل و یاقوت با استفاده از ابزارهای تخصصی

تشخیص لعل (اسپینل) از یاقوت، به دلیل شباهت ظاهری این دو سنگ، نیاز به دقت و استفاده از روش‌های علمی و فنی دارد. هرچند از نظر رنگ و شفافیت، لعل و یاقوت می‌توانند بسیار شبیه به هم باشند، اما از نظر ترکیب شیمیایی، ساختار بلوری و برخی ویژگی‌های فیزیکی تفاوت‌هایی دارند که می‌توانند ملاک شناسایی باشند. از لحاظ ترکیب شیمیایی، یاقوت نوعی کانی کروندوم (Al₂O₃) است و رنگ قرمز آن به دلیل حضور اکسید کروم است، در حالی که اسپینل ترکیبی از منیزیم و آلومینیوم با فرمول MgAl₂O₄ است. این تفاوت در ترکیب باعث اختلاف در وزن مخصوص و سختی آنها می‌شود. یاقوت دارای سختی 9 در مقیاس موهس است، در حالی که سختی اسپینل کمی کمتر و بین 7.5 تا 8 است. همچنین وزن مخصوص یاقوت (حدود 4.0) بالاتر از اسپینل (حدود 3.6) است، که این ویژگی را می‌توان با ابزارهای تخصصی وزن‌سنجی تعیین کرد.

در نهایت، برای تشخیص قطعی، استفاده از تجهیزات علمی مانند طیف‌سنجی رامان یا دستگاه‌های انکسارسنج ضروری است. این ابزارها به طور دقیق ترکیب شیمیایی و ویژگی‌های نوری سنگ را بررسی می‌کنند و اشتباهات ناشی از ظاهر مشابه این دو سنگ را به حداقل می‌رسانند. یاقوت‌ها و اسپینل‌های قرمز معمولاً در معادن یافت می‌شوند. این دو کانی به دلیل شباهت زیاد تا سالهای اخیر از یکدیگر جدا نبودند، به همین دلیل اکثر مرواریدهای قرمز در قدیم یاقوت سرخ محسوب می شدند.

در سال 1783 یک کانی شناس فرانسوی به نام Louis Rom de lisle مروارید را به عنوان کانی جدا از یاقوت معرفی کرد. از نقطه نظر شیمیایی، یاقوت سرخ ترکیبی از کوراندوم اکسید آلومینیوم (AL203) و اکسید آلومینیوم منیزیم (MgAL204) است، در حالی که یاقوت در یک سیستم کریستالی شش ضلعی \"کریستال شش ضلعی\" قرار دارد. آنها \"Trigonal\" را تشکیل می دهند و سنگ های قیمتی اسپینل را در سیستم کریستالی ایزومتریک، \"مکعب مکعب\" و \"هشت وجهی\" تشکیل می دهند. چگالی و شاخص انتشار نور یاقوت‌ها کمی بیشتر از یاقوت‌ها است، اما این تفاوت به قدری قابل توجه است که این دو سنگ به ظاهر مشابه را متمایز می‌کند. در واقع، تفاوت در سختی و وزن به حکاکی‌کنندگان سنگ‌های قیمتی باستانی در سریلانکا، جنوب آسیا و برمه کمک کرد تا قبل از اینکه گوهرشناسی به عنوان یک علم به جهان معرفی شود، تفاوت بین یاقوت و اسپینل را درک کنند.

از نظر اپتیکی، یاقوت یک سنگ دوشکستی است، به این معنا که نور در هنگام عبور از آن به دو پرتو تقسیم می‌شود، در حالی که اسپینل ایزوتروپیک است و این ویژگی را ندارد. این تفاوت را می‌توان با استفاده از ابزارهایی مانند میکروسکوپ پلاریزان یا لوپ مخصوص شناسایی کرد. همچنین اسپینل به طور طبیعی دارای پدیده فلورسانس است که اغلب به رنگ آبی یا قرمز مشاهده می‌شود، در حالی که یاقوت معمولاً فلورسانس قرمز قوی‌تری دارد. یکی دیگر از روش‌های تشخیص، بررسی ناخالصی‌ها و ویژگی‌های درونی سنگ با میکروسکوپ است. اسپینل معمولاً ناخالصی‌های مشخصی مانند خطوط رشد یا بلورهای اکتاهدرال دارد، در حالی که یاقوت شامل ناخالصی‌های ابری‌شکل یا سوزنی است که به الگوی ابریشم معروف است. این تفاوت‌ها می‌توانند به گوهرشناسان در شناسایی این دو سنگ کمک کنند.