عقیق چیست و چگونه تشکیل میشود؟ -  از داخل این حفره ها عقیق  بدست می‌آید

عقیق نوعی سنگ نیمه قیمتی است که از سنگ یمانی  (نوعی کوارتز که شامل عقیق و یشم است) ساخته می شود و طیف رنگی وسیعی دارد. همه عقیق‌ها دارای نوارهای رنگی هستند، تنها چند استثنا وجود دارد. داشتن نوارهای رنگی یکی از ویژگی های کلیدی عقیق واقعی است. عقیق‌ها معمولاً در حفره‌های درون سنگ‌های آتشفشانی تشکیل می‌شوند، زمانی که آب غنی از سیلیس به داخل این حفره‌ها جریان می‌یابد و جامد می‌شود. عقیق سنگی قدیمی است (50 میلیون سال طول می کشد تا تشکیل شود) که فراوان یافت می شود و نوارهای رنگی روی آن وجود دارد. نوارها ممکن است طیف های متفاوتی از یک رنگ باشند (مثلاً عقیق آبی رگه دار که سایه‌های آبی روشن و تیره دارد) یا رنگ‌های کاملاً متفاوتی روی یک سنگ وجودداشته باشد (مثلاً عقیق رنگین کمان که در صورتی که نور به درستی به آن تابیده شود تمام رنگ‌های رنگین کمان را نشان می‌دهد).

عقیق (Agate) یکی از انواع سنگ‌های قیمتی یا گوهرسنگ‌ها است که از خانواده کانی‌های کوارتز (SiO₂) و به‌طور خاص نوعی کالسدونی (Chalcedony) محسوب می‌شود. این سنگ به دلیل ظاهر خاص و رگه‌های متنوع رنگی‌اش، از دوران باستان تاکنون برای تزئین و جواهرسازی بسیار مورد توجه بوده است. عقیق به‌طور طبیعی در رنگ‌ها و طرح‌های مختلفی یافت می‌شود که این تنوع به ترکیبات معدنی و شرایط محیطی در زمان تشکیل آن بستگی دارد. یکی دیگر از ویژگی های مهم دیگری که همه عقیق ها از آن برخوردارند شفافیت است - به این معنی که اجازه می دهند نور از آنها عبور کند (مخصوصاً در نزدیکی لبه ها). اگرچه برخی از عقیق ها رگه ندارند و در زمره عقیق ها طبقه بندی می شوند، عقیق واقعی نیستند. عقیق‌ها در سنگ‌های آذرین (مخصوصاً سنگ‌های با منشأ آتشفشانی مانند بازالت) یا دگرگونی تشکیل می‌شوند و معمولاً به صورت توده‌های کوچک  ("ندول") در داخل حفره‌های این سنگ‌ها دیده می‌شوند.

لازم به ذکر است که عقیق ها همزمان با سنگ تشکیل نمی شوند - آنها مدت ها پس از تشکیل سنگ در داخل (یا گاهی اوقات روی) سنگ تشکیل می گردند. هنگامی که گدازه سرد می شود، گازهای مختلف حباب هایی را در داخل این سنگ های آتشفشانی تشکیل می دهند. سپس این حباب ها جامد می شوند و حفره های کوچکی در داخل سنگ ایجاد می شود  (چیزی شبیه پنیر سوئیسی را تصور کنید). از داخل این حفره ها عقیق  بدست می‌آید. هنگامی که آبی که غلظت بالایی از سیلیس دارد (SiO2 – کوارتز) به داخل این حفره ها می ریزد، به حالت نیمه جامدی از سیلیکاژل تبدیل می شود که روی دیواره های حفره رسوب می کند. آب در نهایت به بیرون نفوذ می کند یا تبخیر می شود و باسیلیکاژل روی دیواره ها متبلور می شود. با گذشت زمان، لایه های جدیدی از سیلیکاژل وارد حفره شده و بر روی لایه های قبلی قرار می‌گیرد. این فرایند معمولاً به دو صورت اتفاق می افتد - یا به صورت دایره های متحدالمرکز (از دیوارها شروع می شود و به سمت مرکزپیشروی می کند) یا به صورت افقی (لایه اول درقسمت پایین تشکیل شده و هرلایه جدید روی لایه قبلی ایجاد می شود). عقیق انواع مختلفی دارد که در ادامه به چند مورد اشاره می‌نماییم؛

تشکیل عقیق عمدتاً در حفره‌های موجود در سنگ‌های آتشفشانی یا رسوبی اتفاق می‌افتد. فرآیند تشکیل این گوهرسنگ زمانی آغاز می‌شود که سیلیس محلول (Silica-rich solution) به درون این حفره‌ها نفوذ کرده و به تدریج رسوب می‌کند. با گذشت زمان، لایه‌های متوالی سیلیس درون حفره شکل می‌گیرند و ساختار نواری و رگه‌های عقیق را پدید می‌آورند. رنگ و الگوی این رگه‌ها به حضور مواد معدنی مختلف نظیر آهن، منگنز و نیکل بستگی دارد. همچنین، سرعت و شرایط رسوب‌گذاری می‌تواند بر شفافیت و کیفیت نهایی عقیق تأثیر بگذارد. عقیق به دلیل سختی مناسب (حدود ۷ در مقیاس موس) و قابلیت پولیش خوب، به‌ویژه برای ساخت انگشتر، گردنبند و سایر جواهرات محبوب است. علاوه بر زیبایی، در فرهنگ‌ها و ادیان مختلف، این سنگ به‌عنوان نمادی از انرژی مثبت و معنویت شناخته شده و به خواص درمانی نیز منسوب است. با این حال، ارزش‌گذاری عقیق بیشتر به رنگ، الگو، شفافیت و عدم وجود ترک یا نقص در آن بستگی دارد.