عقیق نوعی سنگ نیمه قیمتی است که از سنگ یمانی  (نوعی کوارتز که شامل عقیق و یشم است) ساخته می شود و طیف رنگی وسیعی دارد. همه عقیق‌ها دارای نوارهای رنگی هستند، تنها چند استثنا وجود دارد. داشتن نوارهای رنگی یکی از ویژگی های کلیدی عقیق واقعی است. عقیق‌ها معمولاً در حفره‌های درون سنگ‌های آتشفشانی تشکیل می‌شوند، زمانی که آب غنی از سیلیس به داخل این حفره‌ها جریان می‌یابد و جامد می‌شود. عقیق سنگی قدیمی است (50 میلیون سال طول می کشد تا تشکیل شود) که فراوان یافت می شود و نوارهای رنگی روی آن وجود دارد. نوارها ممکن است طیف های متفاوتی از یک رنگ باشند (مثلاً عقیق آبی رگه دار که سایه‌های آبی روشن و تیره دارد) یا رنگ‌های کاملاً متفاوتی روی یک سنگ وجودداشته باشد (مثلاً عقیق رنگین کمان که در صورتی که نور به درستی به آن تابیده شود تمام رنگ‌های رنگین کمان را نشان می‌دهد).

یکی دیگر از ویژگی های مهم دیگری که همه عقیق ها از آن برخوردارند شفافیت است - به این معنی که اجازه می دهند نور از آنها عبور کند (مخصوصاً در نزدیکی لبه ها). اگرچه برخی از عقیق ها رگه ندارند و در زمره عقیق ها طبقه بندی می شوند، عقیق واقعی نیستند. عقیق‌ها در سنگ‌های آذرین (مخصوصاً سنگ‌های با منشأ آتشفشانی مانند بازالت) یا دگرگونی تشکیل می‌شوند و معمولاً به صورت توده‌های کوچک  ("ندول") در داخل حفره‌های این سنگ‌ها دیده می‌شوند.

لازم به ذکر است که عقیق ها همزمان با سنگ تشکیل نمی شوند - آنها مدت ها پس از تشکیل سنگ در داخل (یا گاهی اوقات روی) سنگ تشکیل می گردند. هنگامی که گدازه سرد می شود، گازهای مختلف حباب هایی را در داخل این سنگ های آتشفشانی تشکیل می دهند. سپس این حباب ها جامد می شوند و حفره های کوچکی در داخل سنگ ایجاد می شود  (چیزی شبیه پنیر سوئیسی را تصور کنید). از داخل این حفره ها عقیق  بدست می‌آید.

هنگامی که آبی که غلظت بالایی از سیلیس دارد (SiO2 – کوارتز) به داخل این حفره ها می ریزد، به حالت نیمه جامدی از سیلیکاژل تبدیل می شود که روی دیواره های حفره رسوب می کند. آب در نهایت به بیرون نفوذ می کند یا تبخیر می شود و باسیلیکاژل روی دیواره ها متبلور می شود. با گذشت زمان، لایه های جدیدی از سیلیکاژل وارد حفره شده و بر روی لایه های قبلی قرار می‌گیرد.

این فرایند معمولاً به دو صورت اتفاق می افتد - یا به صورت دایره های متحدالمرکز (از دیوارها شروع می شود و به سمت مرکزپیشروی می کند) یا به صورت افقی (لایه اول درقسمت پایین تشکیل شده و هرلایه جدید روی لایه قبلی ایجاد می شود). عقیق انواع مختلفی دارد که در ادامه به چند مورد اشاره می‌نماییم؛