خاورمیانه و آسیای غربی همچنان شاهد تحولات اقتصادی چشمگیری هستند که از ابتکاراتی نشأت می‌گیرد که هدف آن‌ها افزایش خودکفایی صنعتی و حل مشکلات مالی و زیربنایی دیرینه است. تحولات اخیر فرصت‌ها و چالش‌هایی را در بخش‌هایی از جمله داروسازی تا بانکداری نمایان کرده است که پیامدهایی برای دینامیک‌های تجارت منطقه‌ای و جهانی به همراه دارد.
پیشرفت‌های مصر در تولید داروسازی
مصر در مسیر تبدیل شدن به یک مرکز تولید داروسازی گام‌های بلندی برداشته است و از موقعیت استراتژیک منطقه اقتصادی کانال سوئز (SCZONE) بهره می‌برد. هاب صنعتی داروسازی به ارزش 120 میلیون دلار در منطقه صنعتی سُخنه، نشانه‌ای از تعهد به بومی‌سازی تولید دارو است. این پروژه که با همکاری SCZONE Istithmar و شرکت مواد دارویی عربی (Arab Pharmaceutical Materials Co.) انجام می‌شود، بر تولید مواد فعال و مواد شیمیایی اساسی برای تولید دارو متمرکز است. چنین ابتکاراتی در کاهش وابستگی به واردات و جایگاه‌یابی مصر به عنوان یک صادرکننده رقابتی در بازار داروسازی جهانی اهمیت زیادی دارد.
این گسترش با اهداف اقتصادی وسیع‌تر مصر در راستای تقویت خودکفایی صنعتی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی هم‌راستا است. نقش SCZONE در ایجاد محیط سرمایه‌گذاری مناسب، همراه با تأکید دولت بر مشارکت‌های عمومی-خصوصی، نشان از تمایل به مدرن‌سازی بخش داروسازی دارد. هاب جدید نه تنها نیاز داخلی رو به رشد را تأمین می‌کند، بلکه توانایی منطقه را در مقابله با آسیب‌پذیری‌های زنجیره تأمین جهانی سلامت افزایش می‌دهد.
بازیابی اقتصادی لبنان در میان چالش‌های مداوم
چشم‌انداز اقتصادی لبنان همچنان شکننده است، باوجود انتخاب رئیس‌جمهور جدید، جوزف عون، که با چالش بزرگ هدایت کشور در سخت‌ترین بحران مالی خود از زمان استقلال روبرو است. اقتصاد لبنان تحت تأثیر ابرتورم، کاهش ارزش پول و بحران در بخش بانکداری قرار دارد. سقوط شدید لیر لبنانی—که اکنون به 89,000 لیر در برابر دلار ثابت شده است، در حالی که پیش از بحران 1,500 بود—قدرت خرید را از بین برده و نرخ فقر را به سطوح بی‌سابقه‌ای رسانده است.
ریاست‌جمهوری عون نوید امیدی جدید به همراه دارد، زیرا عربستان سعودی و کشورهای خلیج فارس سیگنال‌هایی از حمایت احتمالی خود ارسال کرده‌اند. با این حال، دستیابی به کمک‌های بین‌المللی بستگی به اجرای اصلاحات ساختاری دارد. این اصلاحات شامل بازسازی بخش بانکداری، افزایش شفافیت و یکسان‌سازی نرخ‌های ارز است، همانطور که در توافق‌نامه سطح‌کارمندی با صندوق بین‌المللی پول (IMF) در سال 2022 ذکر شده است. در صورت موفقیت در حل این چالش‌ها، می‌توان 3 میلیارد دلار کمک از IMF را باز کرد که گامی اساسی در بازسازی ثبات اقتصادی و اعتماد بین‌المللی خواهد بود.
مسیر بازسازی بیشتر با پیامدهای جنگ‌ها با اسرائیل و ناآرامی‌های داخلی پیچیده‌تر می‌شود. بازسازی زیرساخت‌ها که برآورد می‌شود 8 میلیارد دلار هزینه داشته باشد، همچنان اولویت دارد، در حالی که بحران در بخش دولتی مشکلات حکمرانی را تشدید می‌کند. بازسازی بلندمدت لبنان به توانایی دولت در اجرای سریع و مؤثر اصلاحات بستگی دارد و نیاز به تعادل بین کمک‌های فوری و بازسازی اقتصادی پایدار دارد.
پیامدهای استراتژیک برای تجارت منطقه‌ای و جهانی
مصر و لبنان نمونه‌هایی از روندهای وسیع‌تری هستند که بازارهای خاورمیانه و آسیای غربی را شکل می‌دهند. سرمایه‌گذاری مصر در صنعت داروسازی نشان‌دهنده تغییر به سمت تنوع اقتصادی است که پیشتر به شدت به درآمدهای نفتی وابسته بود. با استفاده از مزیت‌های جغرافیایی و لجستیکی خود، مصر خود را به عنوان یک گره کلیدی در زنجیره تأمین جهانی برای کالاهای ضروری قرار می‌دهد و به همگرایی اقتصادی منطقه‌ای کمک می‌کند.
برعکس، مشکلات لبنان آسیب‌پذیری‌های اقتصادهایی را نشان می‌دهد که به شدت به منابع خارجی و ارسال پول وابسته هستند. استراتژی بازسازی این کشور بر اهمیت شفافیت مالی و اصلاحات نهادی در جذب سرمایه‌گذاری خارجی و بازسازی تاب‌آوری اقتصادی تأکید دارد. برای ذینفعان بین‌المللی، تلاش‌های لبنان در راستای بازسازی می‌تواند فرصت‌های سودآوری به ویژه در بخش توسعه زیرساخت‌ها و اصلاحات بانکداری ارائه دهد.
نتیجه‌گیری
خاورمیانه و آسیای غربی در تقاطع مسیرها قرار دارند، با کشورهایی مانند مصر که در صنعتی‌سازی و خودکفایی پیشرفت‌های چشمگیری داشته‌اند، در حالی که کشورهایی مانند لبنان با چالش‌های عمیق اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کنند. این مسیرهای متضاد پیچیدگی منطقه و نقش حیاتی آن در شکل‌دهی به دینامیک‌های اقتصادی جهانی را نشان می‌دهند. برای سرمایه‌گذاران و سیاست‌گذاران، درک این تحولات برای حرکت در میان فرصت‌ها و خطرات ذاتی این بازارها ضروری است. تمرکز مستمر بر اصلاحات ساختاری، همکاری‌های منطقه‌ای و سرمایه‌گذاری استراتژیک برای آزادسازی پتانسیل اقتصادی منطقه کلیدی خواهد بود.
