نیاز کشورها به اسید فسفریک بهعنوان ماده خام برای تولید کودهای شیمیایی و مکملهای غذایی دام و طیور، شرکتهای سرمایهگذاری خاورمیانه را به ساخت این کارخانهها تشویق میکند
بازار اسید فسفریک در خاورمیانه به دلیل منابع غنی فسفات و موقعیت استراتژیک این منطقه، یکی از بخشهای مهم در صنعت جهانی اسید فسفریک محسوب میشود. کشورهای خاورمیانه، بهویژه اردن، مراکش، عربستان سعودی و مصر، به عنوان بازیگران کلیدی در تولید و صادرات اسید فسفریک و مشتقات آن شناخته میشوند. این کشورها دارای ذخایر قابل توجه سنگ فسفات هستند که ماده اولیه اصلی برای تولید اسید فسفریک است. نزدیکی به بازارهای مصرفی بزرگ در اروپا و آسیا نیز این منطقه را به یکی از مراکز مهم در تجارت جهانی این ماده تبدیل کرده است.
یکی از بازیگران اصلی در بازار اسید فسفریک خاورمیانه، اردن است که از طریق شرکتهایی مانند JPMC (Jordan Phosphate Mines Company) به تولید و صادرات اسید فسفریک و کودهای فسفاته میپردازد. این کشور با استفاده از ذخایر غنی سنگ فسفات خود، محصولات با کیفیتی تولید میکند و سهم قابل توجهی از صادرات منطقه را به خود اختصاص داده است. مراکش نیز از دیگر تولیدکنندگان عمده در این صنعت است که از طریق شرکت OCP Group، بزرگترین تولیدکننده کودهای فسفاته در جهان، نقش برجستهای در تولید و تجارت اسید فسفریک ایفا میکند. اگرچه مراکش از نظر جغرافیایی در شمال آفریقا قرار دارد، اما در بازار خاورمیانه نیز تأثیرگذار است.
در عربستان سعودی، سرمایهگذاریهای کلانی در صنایع پاییندستی مرتبط با اسید فسفریک صورت گرفته است. این کشور از طریق پروژههای بزرگ پتروشیمی و تولید کودهای شیمیایی، به تدریج در حال افزایش سهم خود در بازار منطقهای و جهانی است. شرکتهایی مانند Ma’aden (شرکت معدنی عربستان) با تولید کودهای فسفاته و اسید فسفریک، نقش مهمی در این بازار ایفا میکنند. مصر نیز، با برخورداری از منابع فسفاته و ظرفیتهای تولیدی متعدد، بهعنوان یکی از تولیدکنندگان بزرگ در خاورمیانه شناخته میشود.
بازار اسید فسفریک در خاورمیانه به طور عمده بر تقاضای صادراتی متمرکز است، زیرا بسیاری از کشورهای منطقه به دلیل جمعیت کمتر، مصرف داخلی محدودی دارند. این صادرات عمدتاً به بازارهای آسیایی (مانند هند و چین) و اروپایی انجام میشود که تقاضای بالایی برای کودهای فسفاته دارند. هند بهویژه یکی از بزرگترین واردکنندگان اسید فسفریک از خاورمیانه است، چرا که کشاورزی در این کشور وابستگی زیادی به کودهای شیمیایی دارد.
چالشهای این بازار شامل نوسانات قیمت سنگ فسفات، هزینههای حملونقل و رقابت با تولیدکنندگان دیگر مناطق مانند آمریکای شمالی و چین است. با این حال، خاورمیانه به دلیل دسترسی به منابع اولیه، هزینه تولید پایینتر و موقعیت جغرافیایی مناسب، همچنان یکی از بازیگران کلیدی در بازار جهانی اسید فسفریک باقی مانده و انتظار میرود با افزایش سرمایهگذاریها در زیرساختهای صنعتی و توسعه فناوری، این موقعیت در آینده نیز تقویت شود.
خوراک واحدهای تولید اسید فسفریک خاورمیانه از طریق واردات خاکهای فسفاته و پتروشیمی تامین می شود. اکثر این تولیدکنندگان تحت لیسانس و مهندسی پایه شرکت های خارجی با مالکیت 100 درصد خصوصی فعالیت می کنند. نیاز کشورها به اسید فسفریک بهعنوان ماده خام برای تولید کودهای شیمیایی و مکملهای غذایی دام و طیور، شرکتهای سرمایهگذاری خاورمیانه را به ساخت این کارخانهها تشویق میکند. این پروژه ها با پتانسیل بالای توسعه در صورت سرمایه گذاری می توانند درآمد صادراتی بالایی را به همراه داشته باشند. اکثر کشورهای خاورمیانه اسید فسفریک وارد می کنند.
با توجه به تولید کم اسید فسفریک در خاورمیانه، نیاز به این محصول از طریق واردات تامین می شود. اسید فسفریک وارداتی به صورت مهر و موم در بسته بندی های 20 لیتری (35 کیلوگرم) و مخازن ذخیره سازی 1000 لیتری (1650 کیلوگرم) وارد شده است. قراردادهای جدیدی برای ساخت کارخانه های اسید فسفریک منعقد شده است اما تا سال 2025 این واحدها به بهره برداری نخواهند رسید. به عنوان مثال 250 میلیون یورو توسط شرکت ملی صنایع مس ایران در این زمینه سرمایه گذاری خواهد شد. شرکت ملی مس ایران برای تولید کود فسفاته سالانه به ۱.۲ میلیون تن خاک فسفاته نیاز دارد.