سرمایه گذاری در افغانستان - 6 میلیارد دلار برآورد شد

بر اساس گزارش 2021 سرمایه گذاری جهانی UNCTAD، جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی به افغانستان در دو سال گذشته به شدت کاهش یافته و به 13 میلیون دلار در سال 2020 رسیده است که از 39 میلیون دلار در سال 2019 و 119 میلیون دلار در سال 2018 کاهش یافته است. این کاهش تا حدی به دلیل بحران اقتصادی جهانی ناشی از همه گیری کووید-19 و وضعیت ناپایدار سیاسی است. در عین حال، کل موجودی سرمایه گذاری مستقیم خارجی 1.6 میلیارد دلار برآورد شد.

از جمله پروژه های اصلی می توان به پروژه راه آهن اشاره کرد که هدف آن اتصال ترکمنستان، تاجیکستان و افغانستان در سال 2013 به امضا رسید. در سال 2015، دولت چین برای حمایت از توسعه زیرساخت های راه آهن و ساخت نیروگاه برق آبی ابراز علاقه کرد. ارتباط راه آهن از چین به حیرتان در شمال افغانستان در سپتامبر 2016 ایجاد شد و به این ترتیب امکان انتقال کالا از شرق چین به افغانستان در دو هفته در مقایسه با شش ماه از طریق جاده فراهم شد. راه‌آهن در سپتامبر 2019 راه‌اندازی شد و صادرات و سرمایه‌گذاری افغانستان را از چین، که در حال حاضر بزرگترین سرمایه‌گذار در افغانستان از سال 2014 بوده است، تقویت کرد. ایران در دسامبر 2020 یک اتصال راه‌آهن جدید به افغانستان راه‌اندازی کرد و از حمل‌ونقل کالا بین دو کشور حمایت کرد. در فوریه 2021، افغانستان بر روی نقشه راه با ازبکستان و پاکستان برای یک پروژه راه آهن که هر سه کشور را به هم متصل می کند، موافقت کرد.

قانون افغانستان فرصت های سرمایه گذاری مشابه شرکت های داخلی را برای شرکت های خارجی تضمین می کند و حمایت رسمی از بازارهای باز و مشارکت بخش خصوصی در استراتژی انکشاف ملی افغانستان (ANDS) مجدداً ایجاد کرده است. سرمایه گذاران خارجی ملزم به داشتن شریک افغان نیستند، اما به دلیل محدودیت در مالکیت زمین، تقریباً همیشه ترجیح می دهند با یکی از آنها کار کنند. سرمایه گذاران خصوصی این حق را دارند که سرمایه و سود خود را به خارج از افغانستان انتقال دهند، از جمله برای پرداخت بدهی برای وام های خارج از کشور. با این حال، خشونت سیاسی، مقررات ضعیف در مورد حمایت از دارایی، کمبود قابل توجه نیروی کار ماهر، توسعه نیافته بازارهای مالی و زیرساخت های ناکافی، پتانسیل کشور را برای جذب سرمایه گذاران خارجی محدود می کند. این کشور در سال 2020 گزارش «انجام کسب و کار» بانک جهانی از میان 190 اقتصاد در رتبه 173 قرار گرفت که شش پله کاهش نسبت به سال گذشته داشت. این امر عمدتاً به دلیل افزایش بوروکراسی در پرداخت مالیات بود.

‏با سقوط کابل و متعاقب آن به دست گرفتن قدرت توسط طالبان در 15 آگوست 2021، چشم انداز اقتصادی بسیار نامطمئن به نظر می رسد، زیرا کمک های مالی خارجی آینده در زیر ابری از عدم اطمینان قرار گرفته است.

نقاط قوت برای سرمایه گذاری در افغانستان
افغانستان با موقعیت جغرافیایی استراتژیک خود که آسیای مرکزی را به آسیای جنوبی متصل می کند و به اروپا منتهی می شود، می تواند به عنوان دروازه ای برای سرمایه گذارانی باشد که به دنبال ورود به بازار منطقه ای هستند. شرکت‌های محلی عمدتاً کارآفرین هستند و در برابر رکود اقتصادی و عدم قطعیت‌های سیاسی مقاومت نشان داده‌اند. این کشور دارای طبقه متوسط ​​رو به رشدی است و 70 درصد از جمعیت آن زیر 25 سال سن دارند. همچنین پتانسیل قابل توجهی برای اکتشاف در مواد معدنی و نفت و گاز وجود دارد. شرکت های خارجی از 0 درصد عوارض برای واردات ماشین آلات و یک درصد عوارض برای واردات مواد اولیه بهره مند می شوند.

نقاط ضعف برای سرمایه گذاری در افغانستان
در افغانستان زمینه امنیتی ناپایدار است زیرا حملات تروریستی و آدم ربایی خارجی ها همچنان رواج دارد. در حالی که دولت جدید متعهد به بهبود فضای کسب‌وکار و اعتماد سرمایه‌گذاران است، این کشور به دلیل بوروکراسی دست‌وپاگیر و زیرساخت‌های ضعیف، امتیاز بسیار پایینی در شاخص اجرای کسب‌وکار بانک جهانی کسب کرده است. سیستم حقوقی به اندازه کافی برای رسیدگی به مسائل تجاری پیچیده توسعه نیافته است و مقامات محلی تجربه کافی در مدیریت پروژه و تعامل با شرکت های غربی ندارند. فساد همچنان یک مشکل بزرگ است زیرا این کشور در ‏شاخص ادراک فساد سازمان شفافیت بین‌الملل رتبه بسیار ضعیفی دارد.‏

اقدامات دولت برای ایجاد انگیزه یا محدود کردن سرمایه گذاری مستقیم خارجی
دولت افغانستان به دنبال تقویت سرمایه گذاری خارجی است زیرا این کشور در حال بهبودی خود پس از حکومت طالبان است. بر اساس قانون سرمایه گذاری خصوصی که در سال 2003 تصویب و در سال 2006 تعدیل شد، دولت افغانستان متعهد است که سرمایه گذاری خصوصی را به حداکثر برساند و یک شیوه قانون مدار و ساختار اداری ایجاد کند که سرمایه گذاری خصوصی خارجی را در اقتصاد افغانستان تشویق و حمایت کند. هیچ محدودیتی در بخش سرمایه گذاری خارجی وجود ندارد. با این حال، هر سرمایه گذاری بیش از 3 میلیون دلار آمریکا مستلزم تایید کمیسیون عالی است.