نکته: در سال 2019 افغانستان رتبه 113 اقتصاد جهان از نظر تولید ناخالص داخلی (برحسب دلار آمریکا)، رتبه 138 در کل صادرات، رتبه 118 در کل واردات، رتبه182 اقتصاد از نظر تولید ناخالص داخلی سرانه و رتبه 123 پیچیده ترین اقتصاد بر اساس شاخص پیچیدگی اقتصادی (ECI) دارا بوده است
افغانستان یکی از فقیرترین کشورهای جهان است و چندین سال جنگ و بی ثباتی سیاسی کشور را ویران و وابسته به کمک های خارجی کرده است. منبع اصلی عایدات در کشور افغانستان زراعت است و در سال های طلایی خود به اندازه کافی مواد غذایی و محصولات غذایی را تولید می کرد تا مایحتاج مردم را تامین کند و همچنین مازاد آن بخش صادرات کشور را ایجاد می کرد. عمده محصولات غذایی تولید شده در افغانستان عبارتند از: ذرت، برنج، جو، گندم، سبزیجات، میوه جات و آجیل. در افغانستان صنعت نیز بر زراعت و مواد خام دامداری استوار است. عمده ترین محصولات صنعتی عبارتند از: پنبه، تنباکو، کرچک و چغندر قند. پرورش گوسفند نیز بسیار ارزشمند است. عمده صادرات محصولات گوسفند پشم و پوست های بسیار باارزش کاراکول است. افغانستان سرزمینی است که از نظر منابع طبیعی غنی است. ذخایر متعدد معدنی و سنگ های قیمتی و همچنین ذخایر گاز طبیعی هنوز استفاده نشده و نفت در این کشور وجود دارد. برخی از این منابع مورد بهره برداری قرار گرفته اند، در حالی که برخی دیگر نسبتاً بدون بهره برداری باقی مانده اند.
اوضاع اقتصادی افغانستان در سالهای اخیر تحت تأثیر عوامل متعددی از جمله تحولات سیاسی، ناامنی، و تغییرات در ساختار حکومت بوده است. پس از تحولات سیاسی سال ۲۰۲۱ و تغییر نظام حکومتی، اقتصاد کشور با شوک شدیدی مواجه شد که باعث کاهش تولید ناخالص داخلی، کاهش شدید سرمایهگذاریها، و افزایش بیکاری شد. توقف کمکهای بینالمللی، که پیشتر بیش از ۴۰ درصد از اقتصاد افغانستان را تأمین میکرد، فشار اقتصادی زیادی بر دولت و مردم وارد کرد. بخش خصوصی، که پیشتر یکی از موتورهای اصلی اقتصاد بود، به دلیل ناامنی، کاهش تقاضا، و مشکلات بانکی به شدت آسیب دید. از سوی دیگر، بخش کشاورزی، که منبع اصلی معیشت برای بسیاری از مردم افغانستان است، به دلیل خشکسالیهای مکرر و نبود حمایتهای کافی با مشکلات زیادی مواجه شد. این شرایط باعث شد میلیونها نفر با فقر شدید و کمبود مواد غذایی روبهرو شوند.
نکته: در سال 2019 افغانستان رتبه 113 اقتصاد جهان از نظر تولید ناخالص داخلی (برحسب دلار آمریکا)، رتبه 138 در کل صادرات، رتبه 118 در کل واردات، رتبه182 اقتصاد از نظر تولید ناخالص داخلی سرانه و رتبه 123 پیچیده ترین اقتصاد بر اساس شاخص پیچیدگی اقتصادی (ECI) دارا بوده است.
حقایق اقتصادی دیگری راجع به افغانستان
واحد پول در افغانستان افغانی (AFA) است که به 100 پول (واحد خُرد پول افغان) تقسیم می شود. سال مالی در افغانستان از مارس21 تا 20 مارس سال بعد می باشد. شرکای صادراتی افغانستان ایالات متحده، فرانسه، هند، پاکستان و شرکای وارداتی افغانستان پاکستان، کره جنوبی، ژاپن، آلمان، ترکمنستان، کنیا، ایالات متحده، روسیه است. نرخ صادرات 603 میلیون دلار و نرخ واردات: 8.27 میلیارد دلار و انواع واردات کالاها شامل کالاهای سرمایه ای (دارایی های ثابت)، مواد غذایی، منسوجات، فرآورده های نفتی و صادرات و کالاها شامل تریاک، میوه و خشکبار، فرش دستباف، پشم، پنبه، پوست و پوست، جواهرات گرانبها و نیمه قیمتی می باشد.
میزان بدهی خارجی افغانستان 8 میلیارد دلار بدهی دوجانبه، بیشتر به روسیه می باشد. افغانستان 500 میلیون دلار به بانک های توسعه چندجانبه بدهی دارد و تولید ناخالص داخلی (برابری قدرت خرید) 23.35 میلیارد دلار و تولید ناخالص داخلی (نرخ ارز رسمی) 13.32 میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی - نرخ رشد واقعی: 3.4٪، تولید ناخالص داخلی بوده است و تولید ناخالص داخلی بر اساس بخش کشاورزی - 31٪، صنعت - 26٪، خدمات - 43٪ بوده است.
مهمترین محصولات کشاورزی افغانستان شامل تریاک، گندم، میوه ها، آجیل، پشم، گوشت گوسفند، پوست گوسفند، پوست بره است.
برترین صنایع افغانستان با تولید در مقیاس کوچک منسوجات، صابون، مبلمان، کفش، کود، سیمان،. فرش دستبافت؛ گاز طبیعی، زغال سنگ، مس
بازارهای مالی و سیستم بانکی افغانستان نیز با بحران جدی روبهرو شدهاند. محدودیت در دسترسی به منابع مالی خارجی و مشکلات در نقلوانتقال پول باعث کاهش نقدینگی و ایجاد چالشهایی در تجارت داخلی و خارجی شده است. علاوه بر این، اعمال تحریمهای بینالمللی و مسدود شدن داراییهای بانک مرکزی افغانستان در خارج از کشور، فشار بیشتری بر سیستم اقتصادی وارد کرده است. با این حال، برخی بخشها مانند صادرات محصولات معدنی و کشاورزی و تجارت مرزی همچنان به فعالیت خود ادامه دادهاند، اما این فعالیتها نمیتوانند به تنهایی از شدت بحران بکاهند. مردم عادی نیز با راهاندازی کسبوکارهای کوچک یا مهاجرت به خارج از کشور تلاش کردهاند معیشت خود را تأمین کنند. در مجموع، اقتصاد افغانستان در سالهای اخیر تحت فشارهای داخلی و خارجی، در وضعیت شکنندهای قرار داشته و بهبود آن به شرایط سیاسی و همکاری بینالمللی وابسته است.