صنایع دستی به فرایند تولید محصولات با استفاده از دستان و مهارت‌های دستی افراد اشاره دارد. این صنایع شامل ساخت اشیاء و اقلام دست‌ساز از طریق استفاده از مواد مختلف مانند چوب، چرم، پارچه، غزل و قلاب، سفال، شیشه، فلز و غیره است. صنایع دستی تاریخچه‌ی طولانی در اکثر فرهنگ‌ها و جوامع دارند و برخی از این صنایع به قدمت هزاران سال برمی‌گردند. آنها به عنوان بخشی از فرهنگ و هنر مردمی در اکثر کشورها توسعه یافته‌اند و معمولاً مهارت‌ها و الگوهای سنتی به نسل‌های بعدی انتقال می‌یابند.

صنایع دستی شامل مجموعه‌ای گسترده از فعالیت‌ها می‌شود که در آنها از مهارت‌ها و دانش‌های دستی برای تولید اشیاء مختلف استفاده می‌شود. نمونه‌هایی از صنایع دستی شامل بافت فرش، قالیبافی، جاجیم‌بافی، گلیم‌بافی، خوس بافی، گیوه‌دوزی، سفالگری، ساخت ظروف سفالی، معرق کاری چوب، حکاکی روی فلزات، جواهرسازی، دوخت لباس‌های سنتی و غیره می‌باشد. صنایع دستی علاوه بر ارزش هنری و فرهنگی، نقش مهمی در اقتصاد و توسعه محلی یک منطقه نیز دارند. آنها می‌توانند برای ایجاد اشتغال، تقویت گردشگری، حفظ میراث فرهنگی و تعادل منطقه‌ای مفید باشند.

صنایع دستی به عنوان یک فرم هنری محسوب می‌شوند. این صنایع نه تنها از مهارت‌ها و تکنیک‌های دستی استفاده می‌کنند، بلکه از طریق طراحی، آرایش و استفاده از مواد و رنگ‌ها نیز خلق آثار هنری متنوعی را به وجود می‌آورند. تولیدات صنایع دستی از نظر ظاهر و طرح‌بندی معمولاً دارای ارزش هنری بالا هستند. در هنگام ساختن یک محصول دستی، هنرمند یا صنعتگر نه تنها از مهارت و تکنیک دستی استفاده می‌کند، بلکه خلاقیت و ایده‌پردازی خود را نیز در ایجاد طرح و زیبایی محصول به نمایش می‌گذارد.

صنایع دستی به طور عمده مرتبط با فرهنگ و تاریخ جامعه هستند. آنها نماینده‌ی هنر و فرهنگ مردمان یک منطقه یا کشور خاص هستند و اغلب الگوها و طرح‌هایی که در صنایع دستی استفاده می‌شوند، با ریشه در فرهنگ و تاریخ آن جامعه دارند. از طریق صنایع دستی، می‌توان الگوها، نمادها و مفاهیم فرهنگی یک جامعه را بیان کرد. این صنایع معمولاً الهام از روایات، افسانه‌ها، آیین‌ها، سنت‌ها و مراسم مذهبی و مردمی می‌گیرند. در نتیجه، ارتباطی با مذهب نیز ممکن است وجود داشته باشد، زیرا مذهب معمولاً بخشی از فرهنگ و تاریخ یک جامعه را شکل می‌دهد.

به عنوان مثال، در برخی مناطق، صنایع دستی ممکن است الهام گرفته شده از مراسم دینی محلی باشند و نمادها و سنت‌های مذهبی را در طرح‌ها و نقوش خود بیان کنند. همچنین، در برخی صنایع دستی، می‌توان نقش مذهب در الگوگیری و استفاده از نمادهای مربوط به دین را مشاهده کرد. بنابراین، صنایع دستی عمدتاً با فرهنگ و تاریخ جامعه مرتبط هستند، اما ارتباطی میان صنایع دستی و مذهب نیز ممکن است وجود داشته باشد. این وابستگی معمولاً به فرهنگ و تاریخ خاص هر جامعه بستگی دارد.

صنایع دستی می‌توانند شامل آثار هنری متنوعی باشند، مانند فرش‌های بافته شده به دست، کارهای سفالگری با طرح و نقاشی زیبا، جواهرات دست‌ساز با استفاده از سنگ‌های قیمتی، دستمال‌های دوزی شده با نقوش دقیق، معرق‌های چوبی زیبا و غیره. همه اینها از طریق استفاده از مهارت‌ها و خلاقیت هنرمندان به وجود آمده و به عنوان اثرات هنری شناخته می‌شوند. از جمله ویژگی‌هایی که صنایع دستی را به عنوان آثار هنری متمایز می‌کند، می‌توان به بیان یک داستان فرهنگی و تاریخی، ترکیب منحصر به فرد مواد و رنگ‌ها، صبر و دقت در ساختار و نیز ظرافت و زیبایی جزئیات اشاره کرد.