سبک های هنری نقاشی های اصیل خاورمیانه - نقاشی عرفانی بر تجربه‌های عرفانی، معنوی و دینی تمرکز دارد

هنر نقاشی غرب آسیا (یا خاورمیانه) دارای تاریخ و ویژگی‌های فرهنگی بسیار غنی و متنوعی است که از دوران باستان تا دوره‌های اسلامی و معاصر گسترده است. این هنرها به‌ویژه تحت تأثیر تمدن‌های بزرگ این منطقه، همچون تمدن‌های ایرانی، عثمانی، عربی، و مغولی قرار داشته‌اند و در هر دوره ویژگی‌ها و سبک‌های متفاوتی به خود گرفته‌اند. نقاشی در کشورهای خاورمیانه، به عنوان یک هنر باستانی و متنوع، در طول تاریخ و با تأثیرات فرهنگی و تاریخی مختلف، انواع سبک‌های متعددی را به وجود آورده است. نقاشی‌های موجود در مساجد و زیارتگاه‌های خاورمیانه معمولاً به سبک‌های هنر اسلامی و هنر معماری اسلامی تعلق می‌گیرند. این سبک‌های هنری متأثر از فرهنگ و اسلامیت هستند و توسط هنرمندان مسلمان در طول تاریخ توسعه یافته‌اند. 

یکی از ویژگی‌های برجسته هنرهای نقاشی در خاورمیانه، استفاده از نمادگرایی و خط‌نگاری است. در دوران اسلامی به‌ویژه، نقاشی‌های غرب آسیا اغلب از تصویرگری انسان‌ها و موجودات زنده پرهیز می‌کردند. به‌جای این تصاویر، هنرمندان به خلق طرح‌های هندسی، تزئینات عربی (آرایه‌های اسلامی) و مناظر طبیعی می‌پرداختند. هنرهای تذهیب، که شامل تزئین نسخه‌های خطی قرآن و کتاب‌های مذهبی دیگر بود، نمونه‌ای برجسته از این سبک است. در این آثار، بیشتر توجه به فرم و رنگ‌های براق و زنده جلب می‌شود، که بر معنای دینی و معنوی متمرکز هستند.

در کنار این، نقاشی‌های مینیاتوری نیز در دنیای اسلامی اهمیت زیادی داشتند. این سبک در ایران و عثمانی رواج داشته و بیشتر در کتاب‌های مرجعی همچون دیوان‌های شعر، تاریخ‌نگاری‌ها و داستان‌های افسانه‌ای به‌کار می‌رفت. نقاشی‌های مینیاتوری ایرانی به‌ویژه در دوران صفوی (قرن 16 و 17 میلادی) به اوج خود رسید. هنرمندان ایرانی در این دوره با استفاده از رنگ‌های غنی و جزئیات ظریف، به خلق تصاویری پرداخته‌اند که به‌واسطه اندازه‌های کوچک و دقت در جزئیات شناخته می‌شوند. این سبک نقاشی عموماً شامل تصاویری از زندگی روزمره، دربار شاهان، افسانه‌ها و داستان‌های اساطیری است.

هنر نقاشی در دوره‌های مختلف تاریخ اسلامی از ویژگی‌های خاصی برخوردار بوده است که با تغییرات فرهنگی، دینی و اجتماعی این مناطق گره خورده‌اند. در دوره‌های مختلف، هنرمندان به انعکاس مفاهیم دینی و سیاسی در آثار خود پرداخته و سبک‌های مختلفی همچون «نقاشی عثمانی»، «نقاشی ایرانی»، «نقاشی عربی» و «نقاشی مغولی» را توسعه داده‌اند.

1. نقاشی منظره، مناظر طبیعی و مناظر شهری از کشورهای خاورمیانه با جزئیات دقیق و رنگارنگ تصویر می‌شوند. این نقاشی‌ها معمولاً از طریق رنگ‌های آب، رنگ‌های روغنی و یا طراحی با مداد رنگی انجام می‌شوند.
2. نقاشی دینی و مذهبی که شامل نقاشی‌هایی است که موضوعات مرتبط با دین و باورهای مذهبی را به تصویر می‌کشند. به عنوان مثال، نقاشی‌هایی که صحنه‌های مذهبی اسلامی یا تصاویر مرتبط با مذاهب دیگر را نشان می‌دهند.
3. نقاشی حکاکی، شامل تزئینات و طرح‌های حکاکی بر روی سطوح مختلف مانند چوب، فلز و سنگ است. قلمزنی و نقاشی‌های حکاکی معمولاً در آثار معماری مذهبی و تزئینات داخلی کاخ‌ها و معابد خاورمیانه مشاهده می‌شوند.
4. نقاشی مینیاتور با جزئیات بسیار کوچک و دقیق، صحنه‌های داستانی و افسانه‌ای را به تصویر می‌کشد. نقاشی مینیاتور به عنوان یک هنر سنتی و پیچیده، در کشورهایی مانند ایران، ترکیه و هند رواج دارد.
5. نقاشی عرفانی بر تجربه‌های عرفانی، معنوی و دینی تمرکز دارد. نقاشی‌های عرفانی معمولاً با استفاده از نمادها، آیات قرآنی و شعرهای معنوی طراحی می‌شوند.

در مساجد و زیارتگاه‌های خاورمیانه، نقاشی‌هایی با الگوها و طرح‌های هندسی پیچیده و زیبا در معماری دیده می‌شوند. این نقاشی‌ها معمولاً شامل نقوش و طرح‌های هندسی، تزئینات خطی و نمادهای دینی هستند. در برخی مساجد و زیارتگاه‌ها، نقاشی‌های بزرگ و جداری بر روی دیوارها و سقف‌ها وجود دارد. این نقاشی‌ها معمولاً شامل صحنه‌های دینی، آیات قرآنی، طرح‌های گل و نمادها و نشانه‌های دینی هستند.

در برخی مساجد و زیارتگاه‌ها، نقاشی‌های با خطوط عربی زیبا و آرایشی مشاهده می‌شوند. این نقاشی‌ها معمولاً شامل آیات قرآنی، اسم‌های خداوند و کلمات و عبارات مقدس هستند. در برخی زیارتگاه‌ها و مساجد، نقاشی‌های مینیاتور با جزئیات ریز و دقیق روی نساجی‌ها، کتیبه‌ها و کاغذها قرار می‌گیرند. این نقاشی‌ها معمولاً شامل صحنه‌های دینی، تصاویر از رویدادهای تاریخی دینی هستند. در برخی مساجد و زیارتگاه‌ها، نقاشی‌های مرتبط با آیین و رسوم محلی قرار می‌گیرند. این نقاشی‌ها معمولاً شامل تصاویر مراسمات مذهبی، آداب و رسوم محلی، مناظر طبیعی محلی و نمادهای مرتبط با فرهنگ محلی هستند.

می‌توان سبک‌های هنری دیگری را نیز در مساجد و زیارتگاه‌های خاورمیانه مشاهده کرد که به تاریخ و فرهنگ هر منطقه و کشور خاصی وابسته‌اند. مثلاً در ایران می‌توان نقاشی‌هایی را با سبک تذهیب و نقاشی‌هایی با سبک هنر نقاشی قهوه‌ای در برخی مساجد و زیارتگاه‌ها دید. همچنین، در کشورهای عربی ممکن است نقاشی‌هایی با سبک هنر کلاسیک عربی یا تزئینات با نقوش معماری خاص را مشاهده کرد. این تنوع سبک‌های هنری نشان از غنا و تنوع فرهنگی و هنری در خاورمیانه دارد.

هنر نقاشی غرب آسیا در دوران معاصر نیز تحت تأثیر تحولات جهانی قرار گرفت. هنرمندان معاصر این منطقه با ترکیب تکنیک‌های مدرن و سنتی، سعی در انتقال پیام‌های اجتماعی و سیاسی خود داشته‌اند. نقاشی‌های معاصر در این منطقه می‌توانند شامل مضامینی همچون هویت فرهنگی، جنگ، مهاجرت و تغییرات اجتماعی باشند که از طریق رسانه‌ها و تکنیک‌های جدید به تصویر کشیده می‌شوند. نقاشی‌های اصیل غرب آسیا به‌واسطه تاریخ طولانی، تنوع فرهنگی و ارتباط عمیق با مذهب و فلسفه، ویژگی‌های خاص خود را دارند و همچنان تأثیرگذار بر هنرمندان و علاقه‌مندان به هنر در سراسر جهان هستند.