این محصولات پس از پایان عمر مفید خود به عنوان زبالههای الکترونیکی یا ضایعات مس شناخته میشوند و بازیافت آنها نه تنها از نظر اقتصادی سودآور است، بلکه به کاهش آلودگیهای زیستمحیطی ناشی از دفع این مواد نیز کمک میکند
حدود 40 درصد از مصرف سالانه آلیاژهای این فلز از مواد بازیافتی مس تامین می شود. بازیافت مس یکی از مهمترین و اقتصادیترین فرآیندهایی است که در صنایع فلزی و تجاری مورد توجه قرار دارد. مس به دلیل ویژگیهایی همچون مقاومت به خوردگی و قابلیت بازیابی بسیار بالا، فلزی است که به راحتی میتوان آن را بازیافت کرد و دوباره به چرخه تولید بازگرداند. در واقع، مس یکی از فلزاتی است که نسبت به بسیاری از فلزات دیگر در طول فرآیند بازیافت، کمتر دچار کاهش کیفیت میشود. از این رو، بازیافت مس به عنوان یک اقدام اقتصادی و زیستمحیطی اهمیت زیادی دارد.
مس بازیافتی معمولاً با کیفیت بسیار نزدیک به مس تازه استخراجشده است، به طوری که در بسیاری از کاربردها میتوان از مس بازیافتی به جای مس تازه استفاده کرد. این امر هزینههای مرتبط با استخراج و فرآوری مس از معادن را کاهش میدهد، چرا که فرایندهای استخراج و تصفیه مس از سنگ معدن بسیار انرژیبر و پرهزینه هستند. با بازیافت مس، این هزینهها کاهش مییابند و منابع طبیعی نیز حفظ میشوند. به همین دلیل، بازیافت مس در کشورهای صنعتی و توسعهیافته به عنوان یک استراتژی اقتصادی مهم در نظر گرفته میشود.
بازیافت مس به خصوص در صنایع برق، الکترونیک، و ساخت لوازم خانگی مورد توجه است. در این صنایع، مس به طور گستردهای به عنوان ماده اصلی در سیمها، کابلها، و قطعات مختلف الکترونیکی استفاده میشود. این محصولات پس از پایان عمر مفید خود به عنوان زبالههای الکترونیکی یا ضایعات مس شناخته میشوند و بازیافت آنها نه تنها از نظر اقتصادی سودآور است، بلکه به کاهش آلودگیهای زیستمحیطی ناشی از دفع این مواد نیز کمک میکند. در واقع، بازیافت مس از ضایعات الکترونیکی، به ویژه در دستگاههایی همچون کامپیوترها، تلفنهای همراه، و تلویزیونها، یکی از منابع عمده بازیافت مس در سطح جهانی است.
- استحکام
کششی نقطه کششی آلیاژهای فلز مس به وضوح مشخص نشده است. رایج تر از استحکام کششی 0.5 درصد است، استحکام تسلیم مواد آنیل شده به عنوان یک سوم مقاومت کششی آنها در نظر گرفته می شود. سخت کاری سرد به این معنی است که مواد سخت تر می شوند و شکل پذیری آنها کاهش می یابد و استحکام تسلیم به مقاومت کششی نزدیک می شود. - کار سرد و گرم
هم مس و هم آلیاژهای آن را می توان سرد و گرم کرد. شکل پذیری را می توان با آنیل یا آنیل تصادفی در حین جوشکاری یا لحیم کاری بازیابی کرد. - رسانایی
الکتریکی رسانایی الکتریکی این محصول پس از نقره در رتبه دوم قرار دارد و 97 درصد است. به دلیل هزینه کمتر و فرکانس بالاتر، به طور سنتی به عنوان یک ماده استاندارد برای کاربردهای انتقال برق استفاده می شود. اگرچه از دیدگاه وزنی، بخش زیادی از خطوط برق فشار قوی در حال حاضر از آلومینیوم بیشتری نسبت به مس استفاده می کنند، رسانایی آلومینیوم حدود دو برابر مس است. - رسانایی حرارتی رسانایی
حرارتی این فلز حدود دو برابر آلومینیوم و 30 برابر فولاد ضد زنگ است. بنابراین، مس برای کاربردهایی که نیاز به انتقال سریع حرارت دارند، مانند ظروف آشپزخانه، مبدل های حرارتی، رادیاتور ماشین و وسیله نقلیه و واحدهای ذخیره حرارت کامپیوتر، دیسک های چرخان و تلویزیون استفاده می شود. - مقاومت در برابر خوردگی:
تمام آلیاژهای این فلز در برابر آب و بخار مقاومت به خوردگی دارند. در اکثر اتمسفرهای صنعتی و دریایی، آلیاژهای این محصول دارای مقاومت در برابر خوردگی هستند. این فلز در برابر محلول های شور، خاک، مواد معدنی غیر اکسیدی، اسیدهای آلی و محلول های سوزاننده مقاوم است.
این آلیاژهای آلومینیوم دارای استحکام پایینی هستند و باید با گالوانیزه کردن یا پوشش دادن آلومینیوم با سیمهای فولادی با مقاومت کششی بالا در هر لایه، اصلاح شوند. اگرچه افزودن عناصر دیگر خواصی مانند استحکام را بهبود می بخشد، اما باعث کاهش رسانایی الکتریکی می شود. به عنوان مثال، افزودن 1٪ کادمیوم می تواند استحکام را 50٪ افزایش دهد، اما رسانایی الکتریکی را می توان تا 15٪ کاهش داد. محلول آمونیاک مرطوب، هالوژن ها، سولفیدها، محلول های حاوی یون آمونیاک و اسیدهای اکسید مانند اسید نیتریک به مس حمله می کنند. مقاومت در برابر خوردگی آلیاژهای مس به دلیل تشکیل لایههای چسبنده روی سطح مواد است. این لایه ها در برابر خوردگی نسبتاً غیر قابل نفوذ هستند، بنابراین از فلز پایه در برابر حمله بیشتر محافظت می کنند. آلیاژهای Cu-Ni، برنج آلومینیوم و آلومینیوم مقاومت بسیار خوبی در برابر خوردگی در آب شور نشان می دهند.
یکی از مهمترین فواید بازیافت مس از نظر زیستمحیطی، کاهش مصرف انرژی است. تولید مس از معادن نیازمند مصرف حجم زیادی از انرژی و منابع طبیعی است. اما بازیافت مس تنها حدود ۱۰٪ انرژی مورد نیاز برای استخراج مس از معادن را مصرف میکند. به همین دلیل، بازیافت مس نه تنها به حفظ منابع طبیعی کمک میکند، بلکه به کاهش انتشار گازهای گلخانهای و کاهش تاثیرات منفی بر تغییرات اقلیمی نیز منجر میشود. از این رو، بازیافت مس یکی از روشهای پایدار و زیستمحیطی در مدیریت منابع فلزی به شمار میآید.
بازیافت مس میتواند موجب کاهش نیاز به معادن جدید شود. مس یکی از فلزات ارزشمند است که استخراج آن از معادن نیازمند سرمایهگذاریهای کلان و زمانبر است. با توجه به محدودیت منابع طبیعی و رشد جمعیت، استخراج مس از معادن به طور فزایندهای دشوارتر و پرهزینهتر میشود. در چنین شرایطی، بازیافت مس به عنوان یک راهکار اقتصادی و بلندمدت میتواند از فشار بر منابع طبیعی بکاهد و امنیت تأمین این فلز را در آینده تضمین کند.
بازیافت مس به عنوان یک کسبوکار در مقیاس جهانی اهمیت دارد. کشورهای پیشرفته و صنعتی، به ویژه کشورهای توسعهیافته که به شدت به مصرف مس در صنایع مختلف وابسته هستند، به بازیافت مس به عنوان یک منبع درآمد و فرصتی برای توسعه اقتصادی مینگرند. این فرآیند علاوه بر اینکه به تامین نیازهای داخلی کمک میکند، میتواند به کاهش وابستگی به واردات مس و همچنین ایجاد فرصتهای شغلی در صنعت بازیافت بینجامد. بازیافت مس نه تنها از جنبههای اقتصادی بلکه از جنبههای زیستمحیطی و تجاری به شدت مورد توجه قرار دارد. این فرآیند به عنوان یک اقدام استراتژیک در مدیریت منابع طبیعی و بهینهسازی استفاده از فلزات ارزشمند به شمار میرود و در راستای توسعه پایدار و کاهش هزینههای تولید در صنایع مختلف از اهمیت زیادی برخوردار است.