آشنایی با انواع خلوص شمش رویکاربردهای مهم فلز روی در صنایع مختلف باعث شده است که این ماده توسط کارخانه های تولیدی با درجه خلوص مختلف تولید و عرضه شود، این ماده در صنعت خودروسازی، لوازم آشپزخانه، لحیم کاری، پوشش فولاد، دندانپزشکی، کفپوش، رنگرزی و ساخت چسب، باتری، صنایع نظامی و تولید اسلحه و مهمات، سیمان، لوازم آشپزخانه، لاستیک، چرم، بهداشتی و آرایشی و بهداشتی کاربرد وسیعی دارد
فلز روی دارای خواص فیزیکی و شیمیایی متعددی است که آن را به مادهای ارزشمند در صنایع مختلف تبدیل کرده است. از نظر فیزیکی، روی فلزی سبک با جلای نقرهای متمایل به آبی است که در دمای اتاق به شکل نرم و شکننده دیده میشود اما با افزایش دما، انعطافپذیری آن بیشتر میشود. نقطه ذوب پایین روی (419.5 درجه سانتیگراد) و نقطه جوش نسبتاً بالا (907 درجه سانتیگراد) از ویژگیهای مهم این فلز به شمار میآید. روی دارای چگالی 7.14 گرم بر سانتیمتر مکعب است و هدایت حرارتی و الکتریکی آن نسبت به برخی فلزات دیگر مانند مس و آلومینیوم کمتر است.
از نظر شیمیایی، روی خاصیت واکنشپذیری متوسطی دارد. این فلز در برابر هوا و رطوبت بهراحتی اکسید میشود و یک لایه نازک از اکسید روی بر روی سطح آن تشکیل میشود که بهعنوان یک لایه محافظ عمل کرده و از ادامه خوردگی جلوگیری میکند. این خاصیت باعث میشود که روی برای گالوانیزه کردن فلزات دیگر، بهویژه فولاد، ایدهآل باشد. همچنین روی با اسیدهای معدنی واکنش میدهد و گاز هیدروژن آزاد میکند، اما در برابر قلیاها مقاومت بیشتری نشان میدهد. این ویژگیها روی را به مادهای کاربردی در تولید آلیاژها و صنایع شیمیایی تبدیل کرده است.
- استحکام : فلزی ضعیف با استحکام کششی کمتر از نصف فولاد کربنی است. به طور کلی در کاربردهای بلبرینگ استفاده نمی شود، اگرچه قطعات مکانیکی ارزان قیمت را می توان از قالب برداشت.
- سختی : روی خالص سختی کمی دارد و عموماً شکننده است، اما آلیاژهای روی در مقایسه با سایر آلیاژهای ریختهگری بسیار مقاوم هستند.
- انعطاف پذیری : روی در دمای 212 تا 302 درجه فارنهایت رسانا و انعطاف پذیر است. اما در دمای بالا شکننده می شود. اما این خاصیت انعطاف پذیری در آلیاژهای روی بیشتر از روی خالص است.
- رسانایی : رسانایی روی به عنوان یک فلز متوسط است. اما خواص الکتروشیمیایی قوی آن در فرآیند گالوانیزه و باتری های قلیایی به خوبی کار می کند.
کاربردهای مهم فلز روی در صنایع مختلف باعث شده است که این ماده توسط کارخانه های تولیدی با درجه خلوص مختلف تولید و عرضه شود، این ماده در صنعت خودروسازی، لوازم آشپزخانه، لحیم کاری، پوشش فولاد، دندانپزشکی، کفپوش، رنگرزی و ساخت چسب، باتری، صنایع نظامی و تولید اسلحه و مهمات، سیمان، لوازم آشپزخانه، لاستیک، چرم، بهداشتی و آرایشی و بهداشتی کاربرد وسیعی دارد. روشهای مختلفی برای فرآوری و استخراج فلزات که در کارخانههای کشورمان به روش هیدرو متالورژی استخراج میشوند، هر یک از این گریدهای این محصول کاربردهای متفاوتی دارند و در نتیجه با قیمتهای متفاوتی عرضه میشوند.
انواع خلوص شمش روی عبارتند از: 98.99%، 97.99%، 99.99% و 99.95% استفاده روزافزون از این فلز در صنایع زیربنایی، خودروسازی و واگن سازی، این محصول را علاوه بر کاربرد گسترده در صنایع داخلی، خاص کرده است. به عنوان کالاهای مهم صادراتی به نقاط مختلف جهان صادر شود. یکی دیگر از خواص مهم روی، توانایی آن در تشکیل آلیاژهای مفید است. برنج، یکی از شناختهشدهترین آلیاژهای روی و مس، دارای خواصی چون مقاومت بالا، زیبایی ظاهری و دوام طولانی است. آلیاژهای دیگری که شامل روی هستند، مانند زاماک، در صنایع مختلف از جمله خودروسازی، ریختهگری دقیق و تولید قطعات صنعتی مورد استفاده قرار میگیرند. این آلیاژها به دلیل مقاومت در برابر خوردگی، استحکام بالا و قابلیت ماشینکاری، ارزش بالایی دارند.
روی همچنین دارای خواص زیستی قابل توجهی است و بهعنوان یکی از عناصر ضروری برای موجودات زنده شناخته میشود. این فلز نقش حیاتی در فعالیتهای آنزیمی بدن دارد و در تقویت سیستم ایمنی، رشد سلولها، و التیام زخمها مؤثر است. خواص ضدباکتری و ضدالتهابی روی نیز باعث شده است که ترکیبات آن در تولید محصولات دارویی و آرایشی، مانند کرمهای ضدآفتاب و پمادهای درمانی، بهکار گرفته شود. روی به دلیل ویژگیهای منحصربهفرد فیزیکی، شیمیایی و زیستی خود یکی از فلزات کلیدی در صنعت و حیات انسان محسوب میشود. مقاومت بالا در برابر خوردگی، قابلیت تشکیل آلیاژهای مفید، و نقش آن در سلامت انسان از مهمترین خواص این فلز هستند که کاربردهای آن را گستردهتر کردهاند.