تلاش روس ها برای دریاها و کنترل تنگه های حیاتی ترکیه، استعمار طولانی مدت بریتانیا در خاورمیانه، نفوذ فرانسه در منطقه شامات و حضور آمریکا در سراسر خاورمیانه پس از جنگ جهانی دوم، همواره به بی ثباتی منطقه منجر شده است
خاورمیانه، به عنوان قلب اوراسیا، از نظر ژئو استراتژیک نقطه عبور زمینی، ریلی و هوایی بر روی بخش بزرگی از جامعه بین المللی است. خاورمیانه حلقه اتصال بین سه قاره آفریقا، آسیا و اروپا است. علاوه بر موقعیت جغرافیایی مهم خاورمیانه، وجود گسترده شاهراه های بین المللی در این منطقه باعث افزایش طمع قدرت های بین المللی برای تسلط بر آن شده است. تنگه های بسفر و داردانل در ترکیه، کانال سوئز در مصر، تنگه هرمز در ایران، باب المندب در یمن، خلیج فارس، خلیج عدن و... بخشی از اهمیت استراتژیک این منطقه محسوب می شوند. نگاهی به تحولات تاریخی در قرن گذشته نشان میدهد که قدرتهای جهانی بارها برای گسترش نفوذ خود در این منطقه تلاش کردهاند تا بر آن تسلط یابند.
تلاش روس ها برای دریاها و کنترل تنگه های حیاتی ترکیه، استعمار طولانی مدت بریتانیا در خاورمیانه، نفوذ فرانسه در منطقه شامات و حضور آمریکا در سراسر خاورمیانه پس از جنگ جهانی دوم، همواره به بی ثباتی منطقه منجر شده است. خاورمیانه، به عنوان قلب اوراسیا، از نظر جغرافیایی استراتژیک نقطه عبور زمینی، ریلی و هوایی بر روی بخش بزرگی از جامعه بین المللی است. این منطقه به عنوان گذرگاه ترانزیت هوایی و زمینی بین اروپا و آفریقا با هند و شرق آسیا محسوب می شود که بر ابعاد استراتژیک آن می افزاید.
عربستان سعودی، امارات متحده عربی، ایران و ترکیه به عنوان قدرتمندترین کشورهای خاورمیانه به دلایل متعددی شناخته میشوند. این کشورها دارای منابع طبیعی غنی هستند که شامل نفت، گاز طبیعی، معادن و سایر منابع است. وجود این منابع ارزشمند و قابل بهرهبرداری در این کشورها، ثروت و قدرت اقتصادی قابل توجهی را به آنها میبخشد. این کشورها سرمایه قابل توجهی را برای توسعه نیروهای نظامی و خرید تجهیزات نظامی دارند. این قدرت نظامی به آنها امکان مداخله در امور منطقهای و تأمین امنیت داخلی و خارجی را میدهد. عربستان سعودی و امارات متحده عربی بر اساس درآمدهای نفتی خود، اقتصادهای پیشرفته و متنوعی را ایجاد کردهاند. آنها به سرمایهگذاری در بخشهای صنعتی، ساختمانی، مالی، گردشگری و بنیانگذاری شرکتهای بینالمللی میپردازند.
ترکیه و ایران از نظر اقتصادی در منطقه به عنوان کشورهای صنعتی و بازارهای بزرگ محسوب میشوند. این کشورها دارای جمعیت بزرگی هستند که به عنوان بازارهای داخلی قوی و نیروی کار بسیاری محسوب میشوند. جمعیت بزرگ و دارای مهارتهای فنی و تخصصی، به این کشورها امکان توسعه صنایع مختلف را میدهد. این کشورها در صلح و امنیت منطقه خاورمیانه نقش مهمی دارند و تأثیرات قابل توجهی در روابط منطقهای و سیاست جهانی دارند. همچنین، ایران به عنوان یک کشور با تاریخ و فرهنگ غنی و تأثیرات فرهنگی و سیاسی قابل توجهی در خاورمیانه، نقش مهمی در منطقه و جهان دارد.
خاورمیانه دارای ذخایر بزرگی از نفت و گاز طبیعی است و در تولید و صادرات انرژی به سایر نقاط جهان نقش حیاتی دارد. وجود منابع انرژی استراتژیک در این منطقه، باعث شده است که خاورمیانه در سیاست جهانی و برنامههای اقتصادی جهانی نقش قابل توجهی داشته باشد. خاورمیانه در میانه جادههای ارتباطی بین آسیا، اروپا و آفریقا قرار دارد. این واقعیت باعث شده است که خاورمیانه به عنوان یک مرکز عبور و مرور برای تجارت بینالمللی، حمل و نقل نفت و گاز، و ترانزیت کالاها و افراد اهمیت بالایی داشته باشد.
وجود منطقههای ناپایدار در خاورمیانه، همچون صراعات سیاسی، تنشهای قومی و مذهبی، تهدیدهای تروریسم و انتشار سلاحهای هستهای، باعث میشود که امنیت جهانی در این منطقه وابسته به آرامش و استقرار پایدار در خاورمیانه باشد. هر گونه تغییرات و رویدادهای امنیتی در خاورمیانه میتواند تأثیرات گستردهای بر جهان داشته باشد. خاورمیانه به عنوان محل تولد و پراکنش مذاهب بزرگی همچون اسلام، مسیحیت و یهودیت، در جهان اهمیت فرهنگی و مذهبی دارد. این منطقه دارای تاریخ و فرهنگ بسیار غنی است و برای مردمان مختلف از نظر تاریخی و مذهبی، مقصد مهمی است. خاورمیانه دارای اقتصادهای بزرگی مانند عربستان سعودی، امارات متحده عربی، ایران و ترکیه است. این کشورها در بخشهای نفت، گاز، تجارت، سرمایهگذاری و گردشگری نقش مهمی را ایفا میکنند و تأثیرات قابل توجهی بر اقتصادجهان دارند.