اهمیت اقتصادی کشورهای غرب آسیا - بخشی از اهمیت استراتژیک این منطقه محسوب می شوند

منطقه غرب آسیا، به عنوان قلب اوراسیا، از نظر ژئو استراتژیک نقطه عبور زمینی، ریلی و هوایی بر روی بخش بزرگی از جامعه بین المللی است. خاورمیانه حلقه اتصال بین سه قاره آفریقا، آسیا و اروپا است. علاوه بر موقعیت جغرافیایی مهم خاورمیانه، وجود گسترده شاهراه های بین المللی در این منطقه باعث افزایش طمع قدرت های بین المللی برای تسلط بر آن شده است. این منطقه به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود، اهمیت استراتژیک قابل توجهی دارد و نقش مهمی در روابط بین‌المللی ایفا می‌کند. خاورمیانه دارای منابع نفتی غنی است و بیشترین رزروهای نفتی جهان در این منطقه قرار دارد. به دلیل وجود این منابع، خاورمیانه به عنوان یکی از مسیرهای اصلی تأمین نفت جهانی و ترانزیت آن به دیگر مناطق مورد توجه قرار گرفته است.

خاورمیانه به عنوان نقطه عبوری برای جابه‌جایی کالاها و ارتباطات بین قاره‌ها و مناطق مختلف دنیا اهمیت زیادی دارد. این منطقه از طریق راه‌های زمینی، ریلی و هوایی به اروپا، آسیا و آفریقا متصل است. غرب آسیا به عنوان یک منطقه با تاریخچه پیچیده سیاسی و امنیتی، تأثیرات قابل توجهی در جهان دارد. تنش‌ها و تعارضات سیاسی در این منطقه می‌تواند تأثیر مستقیمی بر امنیت و پایداری جهانی داشته باشد. خاورمیانه در نقطه‌ای است که اروپا، آسیا و آفریقا با یکدیگر هم مرز می‌شوند. این موقعیت جغرافیایی منطقه را به یک نقطه تقاطع بین مختلف فرهنگ‌ها، اقتصادها و تمدن‌ها تبدیل می‌کند. به کمک این موقعیت ژئواستراتژیک، خاورمیانه به عنوان یک منطقه مهم در جهان شناخته می‌شود و در روابط بین‌المللی و اقتصاد جهانی نقش مؤثری دارد.

تنگه های بسفر و داردانل در ترکیه، کانال سوئز در مصر، تنگه هرمز در ایران، باب المندب در یمن، خلیج فارس، خلیج عدن و... بخشی از اهمیت استراتژیک این منطقه محسوب می شوند. نگاهی به تحولات تاریخی در قرن گذشته نشان می‌دهد که قدرت‌های جهانی بارها برای گسترش نفوذ خود در این منطقه تلاش کرده‌اند تا بر آن تسلط یابند.  این تنگه‌ها و بنادر به عنوان مسیرهای اصلی تجاری و جابه‌جایی کالاها اهمیت فراوانی دارند. این مسیرها به کشورها امکان می‌دهد تا تجارت خود را با مناطق دیگر جهان، از جمله اروپا، آسیا و آفریقا، تسهیل کنند. تنگه هرمز در ایران و خلیج عدن و باب المندب در یمن، به عنوان مسیرهای اصلی صادرات نفت و گاز اهمیت بسیاری دارند. این مناطق از طریق این تنگه‌ها صادرات نفت و گاز خود را به بازارهای جهانی انجام می‌دهند. بنابراین، امنیت و آزادی عبور از این تنگه‌ها برای تأمین انرژی جهانی بسیار حیاتی است.

این تنگه‌ها و بنادر به عنوان نقاط ورود و خروج از خاورمیانه، اهمیت بسیاری در امنیت و کنترل نظامی دارند. کنترل این مسیرها به کشورها امکان می‌دهد تا تأمین امنیت خود و نیز تأمین امنیت منطقه را به دست بگیرند. این تنگه‌ها و بنادر نقش مهمی در تأثیرات اقتصادی و سیاسی منطقه و جهان دارند. این مناطق به عنوان نقاط مهمی در تقابل کشورها و مناطق مختلف استفاده می‌شوند و تأثیرات قابل توجهی در روابط بین‌المللی و سیاست منطقه‌ای دارند. تلاش‌های قدرت‌های جهانی برای کنترل و تأثیرگذاری در منطقه، در بی‌ثباتی منطقه غرب آسیا تأثیرات متنوعی داشته است. این تلاش‌ها به همراه عوامل دیگر مانند تداخل امپریالیستی، تنش‌های قومی، دینی و اقتصادی، تفاوت‌های سیاسی و فرهنگی، و همچنین نقش‌های داخلی کشورهای منطقه، به بی‌ثباتی و تنش در خاورمیانه کمک کرده‌اند.

تلاش روس ها برای دریاها و کنترل تنگه های حیاتی ترکیه، استعمار طولانی مدت بریتانیا در خاورمیانه، نفوذ فرانسه در منطقه شامات و حضور آمریکا در سراسر خاورمیانه پس از جنگ جهانی دوم، همواره به بی ثباتی منطقه منجر شده است. استعمار طولانی مدت بریتانیا در خاورمیانه در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، منجر به تغییرات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی عمده‌ای در منطقه شد. تقسیمات خاورمیانه توسط بریتانیا و سایر قدرت‌های استعماری، مرزهای همجوار را تحت تأثیر قرار داد و منجر به ایجاد تنش‌ها و ناهنجاری‌های سیاسی شد. بعد از جنگ جهانی دوم، آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی به عنوان قدرت‌های رقیب به منطقه وارد شدند و دست به تقسیم منافع و نفوذ در خاورمیانه زدند.

حضور آمریکا در سراسر خاورمیانه پس از جنگ جهانی دوم، به دلیل تأمین امنیت نفتی و کنترل منافع استراتژیک از سوی آمریکا، منجر به پایداری ناپایدار و تنش‌های سیاسی در منطقه شد. این حضور آمریکا در برخی موارد به تداخل در امور داخلی کشورها، حمایت از رژیم‌های دیکتاتوری و برخورداری از منافع اقتصادی باعث شد تا ناخواسته به بی‌ثباتی و ناپایداری در منطقه منجر شود. تلاش‌های روسیه برای کنترل تنگه‌های حیاتی ترکیه و نفوذ فرانسه در منطقه شامات نیز تأثیراتی بر استقرار وضعیت سیاسی و امنیتی در خاورمیانه داشته است. روابط پیچیده بین قدرت‌های جهانی و تلاش‌های آن‌ها برای تأمین منافع و نفوذ در منطقه، باعث تقویت تنش‌ها و ناهنجاری‌ها در خاورمیانه شده است. از لحاظ ترابری هوایی، خاورمیانه دارای چندین فرودگاه بین‌المللی مهم است که به عنوان مراکز ترانزیت هوایی استفاده می‌شوند. این فرودگاه‌ها، به شرکت‌های هواپیمایی و مسافران امکان می‌دهند تا به سرعت و به راحتی از یک قاره به قاره دیگر حرکت کنند. همچنین، خاورمیانه به عنوان مسیر ترانزیت نفتی نیز بسیار حائز اهمیت است. بسیاری از خطوط لوله نفتی و گازی که از مناطق تولید نفت و گاز در خلیج فارس و خلیج عرب به سمت اروپا و سایر مناطق جهان حرکت می‌کنند، از خاورمیانه عبور می‌کنند.

از لحاظ ترابری زمینی، غرب آسیا به عنوان مسیر ترانزیت برای کشورهای اروپایی به سمت آسیا و برعکس استفاده می‌شود. جاده‌ها، راه‌آهن‌ها و خطوط حمل و نقل زمینی در این منطقه اهمیت بسیاری برای تجارت و ترانزیت بین قاره‌ای دارند. همچنین، تنگه هرمز که در جنوب خاورمیانه قرار دارد، به عنوان یک ممر نفتی حیاتی برای حمل و نقل نفت از خلیج فارس به اقیانوس هند و سایر مناطق جهان نقش دارد. موقعیت جغرافیایی منطقه غرب آسیا، ابعاد استراتژیک بالایی را برای این منطقه ایجاد می‌کند. آب‌های تنگه‌ها، مسیرهای ترانزیت هوایی و زمینی، و موقعیت نزدیک به بازارهای بزرگ مصرفی جهان، به خاورمیانه امکان می‌دهد تا به عنوان مرکزی برای تجارت و ترابری بین‌المللی عمل کند. این منطقه به عنوان گذرگاه ترانزیت هوایی و زمینی بین اروپا و آفریقا با هند و شرق آسیا محسوب می شود که بر ابعاد استراتژیک آن می افزاید.