در دنیای امروز که به‌طور فزاینده‌ای تحت تأثیر ارتباطات جهانی قرار دارد، هر دو صحنه اقتصادی آفریقا و اوکراین فرصت‌های چشمگیری را برای بازرگانان و فعالان اقتصادی فراهم می‌کنند. منطقه تجارت آزاد قاره آفریقا (AfCFTA) با ایجاد زیرساخت‌های جدید، دیپلماسی اقتصادی را در این قاره متحول کرده است، در حالی که اوکراین به دنبال بازسازی و نوسازی اقتصادی است تا از پیامدهای جنگ ویرانگر عبور کند. این دو جریان ظرفیت‌های بالقوه‌ای را برای همکاری‌های بین‌المللی و سرمایه‌گذاری در بازارهایی پررونق ایجاد کرده‌اند که می‌توانند نقش مهمی در افزایش تجارت وارداتی و صادراتی داشته باشند.
فرصت‌های منطقه تجارت آزاد قاره آفریقا (AfCFTA) برای تجارت بین‌المللی
منطقه تجارت آزاد قاره آفریقا (AfCFTA) که از سال 2021 به‌صورت رسمی آغاز به کار کرده است، به‌طور مؤثر 54 کشور آفریقایی را در قالب بزرگ‌ترین توافق تجاری جهان بر اساس تعداد کشورهای عضو متحد ساخته است. این منطقه با هدف ایجاد یک بازار واحد برای کالاها و خدمات و کاهش یا حذف تعرفه‌ها، بستری بی‌سابقه برای تجارت درون قاره‌ای و جهانی فراهم کرده است. بازارهای محصولات کشاورزی، غذا، مواد شیمیایی، فلزات، سنگ‌های قیمتی و صنایع پتروشیمی از مهم‌ترین بخش‌هایی هستند که تحت تأثیر این منطقه قرار گرفته‌اند.
در بخش کشاورزی و غذا، حذف تعرفه‌ها میان کشورهای عضو باعث شده است که تولیدکنندگان آفریقایی به بازارهای جدید دسترسی داشته باشند، روشی که می‌تواند صادرات محصولات کشاورزی به‌ویژه از کشورهای تولیدکننده مانند مصر و اتیوپی را تقویت کند. از سوی دیگر، بخش فلزات و سنگ‌های طبیعی و قیمتی که از ظرفیت‌های عمده‌ی برخی از کشورهای قاره بهره می‌برند، با فرصت‌های جدیدی برای تجارت پایدار روبه‌رو شده‌اند. این موضوع بستر مناسبی برای شرکت‌های منطقه خاورمیانه همچون ایران، عراق و اردن فراهم می‌کند تا با کشورهای آفریقایی مراودات تجاری خود را گسترش دهند.
همچنین، توسعه پارک‌های صنعتی در چارچوب AfCFTA، تقاضای چشمگیری برای مواد شیمیایی و مصالح ساختمانی ایجاد می‌کند. بازرگانانی از کشورهای خاورمیانه نظیر ترکیه و لبنان می‌توانند در این عرصه به‌طور خاص با تأمین کالاها یا فناوری‌های مورد نیاز به بازارهای آفریقایی نفوذ کنند. یکی از نکات کلیدی برای بهره‌برداری از این فرصت‌ها، آشنایی کامل با قوانین مبدا کالا و مدارک گمرکی مورد نیاز، از جمله گواهی‌نامه‌های مبدا است که مسیر مبادلات تجاری را تسهیل می‌کند.
بازسازی اقتصاد اوکراین؛ دریچه‌ای برای مشارکت جهانی
با تغییر رویکرد اوکراین به سمت بازسازی زیرساخت‌های تخریب‌شده، این کشور فرصت‌های تازه‌ای برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های کلیدی چون مواد ساختمانی، فلزات، پتروشیمی و فناوری اطلاعات به ارمغان آورده است. برنامه اقتصادی 10ساله اوکراین برای بازسازی و بازیابی که مورد حمایت سازمان‌های بین‌المللی و بانک‌های جهانی قرار گرفته است، چشم‌اندازی روشن برای شرکت‌های بین‌المللی خلق کرده است تا در پروژه‌های مرتبط شریک شوند.
یکی از کلیدی‌ترین پروژه‌ها برای ورود به بازار اوکراین، ارائه توسط پلتفرم دیجیتال Advantage Ukraine است که بیش از 500 فرصت سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اقتصادی از جمله ساخت‌وساز، فناوری و کشاورزی ارائه کرده است. بازار مصالح ساختمانی و فلزات به‌ویژه امکان رشد قابل‌توجهی دارد زیرا اوکراین نیاز فوری به بازسازی زیرساخت‌های شهری و صنعتی دارد. این امر فرصتی کم‌نظیر برای شرکت‌های تولیدکننده و صادرکننده مصالح ساختمانی از کشورهایی مانند ایران، قطر و ترکیه فراهم می‌کند تا وارد این بازار رو به رشد شوند.
علاوه بر این، پیشرفت قابل‌توجه اوکراین در حوزه امنیت سایبری که طی هشت سال گذشته چهار برابر شده است، نشان‌دهنده تأثیر گسترده فناوری و ارتباطات در بازسازی این کشور است. شرکت‌های فعال در فناوری اطلاعات و امنیت دیجیتال می‌توانند نقش مهمی در ارائه خدمات حیاتی به سازمان‌های دولتی و خصوصی اوکراین ایفا کنند.
اما از سوی دیگر، گرفتن تصمیم‌های تجاری یا سرمایه‌گذاری در اوکراین همچنان با چالش‌های پایداری سیاسی و خطرات امنیتی روبه‌رو است که نباید دست کم گرفته شود. تاجران و سرمایه‌گذاران باید پیش از ورود به این بازار، به مواردی نظیر بیمه‌های سرمایه‌گذاری و ارزیابی ریسک‌های منطقه‌ای توجه جدی داشته باشند.
همگرایی بازارهای آفریقا و اوکراین؛ فرصتی برای تجار خاورمیانه
تحولات اقتصادی در آفریقا و اوکراین نقاط مشترکی را نشان می‌دهند که برای تاجران و واردکنندگان و صادرکنندگان در منطقه خاورمیانه فرصت‌های قابل توجهی فراهم می‌کند. از یک سو، کاهش تعرفه‌ها در بازار آفریقا تقاضای بیشتری برای تولیدات و مواد خام از کشورهای خاورمیانه ایجاد کرده است. از سوی دیگر، بازسازی اقتصادی اوکراین نقش حیاتی در تأمین مواد اولیه و خدمات صادراتی ایفا می‌کند که شامل فلزات، مواد شیمیایی و تجهیزات ساختمانی است.
برای مثال، رشد موازی پارک‌های صنعتی در آفریقا و پروژه‌های بازسازی در اوکراین می‌تواند به تأمین مکملی تقاضا برای کالاهایی نظیر مصالح ساختمانی و نفت و پتروشیمی تبدیل شود. در این میان، تجار فعال در سنگ‌های طبیعی یا کشاورزی نیز می‌توانند با بازاریابی مناسب و هماهنگی با دولت‌ها و نهادها، نیازهای این بازارها را به خوبی پوشش دهند.
نتیجه‌گیری: تجزیه و تحلیل یک فرصت جهانی
هم آفریقا و هم اوکراین در برهه حساسی از تحولات اقتصادی قرار دارند. AfCFTA با تسهیل تجارت درون‌قاره‌ای بستر بزرگی برای رشد تجارت در بازارهای محصولات کشاورزی، فلزات، مصالح ساختمانی و صنایع شیمیایی فراهم کرده است، در حالی که اوکراین با برنامه‌های بازسازی زیرساخت‌های خود، تقاضای جهانی برای مصالح و خدمات حیاتی را افزایش داده است.
برای تجار، این زمان فرصت مناسبی برای بررسی دقیق این بازارها، تنظیم استراتژی‌های تجاری و بهره‌برداری از تحولاتی است که ممکن است آینده اقتصاد جهانی را بازتعریف کند. با یک رویکرد استراتژیک، تاجران می‌توانند از هم‌افزایی‌های موجود میان بازارهای آفریکایی و اوکراینی بهره‌برداری کنند و پایه‌های محکمی برای رشد کسب‌وکارهای بین‌المللی خود بسازند.