در سال‌های اخیر، اردن به‌عنوان یکی از کشورهای مهم خاورمیانه، گام‌های جدی در جهت نوسازی اقتصادی برداشته است. این اقدامات که شامل برنامه نوسازی اقتصادی (EMV)، پیشرفت‌های قابل‌توجه در فناوری کشاورزی، و تحول در ارائه خدمات دیجیتال است، تأثیرات مهمی بر بازارهای محلی و منطقه‌ای به‌ویژه در حوزه غذا و زیرساخت‌های اقتصادی خواهد داشت. این مقاله با تحلیل ارتباطات میان این پیشرفت‌ها، به بررسی پیامدهای آنها برای تجار و سرمایه‌گذاران محلی و بین‌المللی می‌پردازد.
تحول کشاورزی و امنیت غذایی: سرمایه‌گذاری در تحقیقات ژنومی
یکی از محورهای اصلی نوسازی اقتصادی اردن، تقویت سیستم کشاورزی و امنیت غذایی کشور است. برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای توسعه تحقیقات پیشرفته ژنومی، گامی اساسی برای بهبود تولیدات کشاورزی در این کشور به شمار می‌آید. این کارگاه‌ها که با همکاری مراکز تحقیقاتی مهم مانند NARC و ICARDA برگزار شده، به دانشمندان جوان اردنی امکان می‌دهد که با استفاده از روش‌های نوین مانند GWAS و GS به توسعه گونه‌هایی مقاوم در برابر بیماری‌ها و کم‌آبی دست یابند.
توسعه کشاورزی علمی نه‌تنها موقعیت اردن را در تولید محصولات زراعی داخلی بهبود می‌بخشد، بلکه بازارهای صادراتی جدیدی را نیز برای این کشور ایجاد خواهد کرد. به‌ویژه توسعه لاین‌های مقاوم به ویروس گوجه‌فرنگی که در این پژوهش‌ها به آن پرداخته شده است، نه‌تنها تولید این محصول را افزایش می‌دهد، بلکه فرصت‌هایی برای صادرات گسترده‌تر محصولات مرتبط با کشت و غذا به دیگر کشورهای منطقه مانند عراق و سعودی ایجاد می‌کند. برای تجار حوزه کشت و غذا، این تحولات فرصتی طلایی برای شراکت با تولیدکنندگان اردنی یا تأمین محصولاتی سازگار با اقلیم منطقه‌ای خواهد بود.
تحول دیجیتال در مصرف غذا: نوآوری اپلیکیشن کریم
در حوزه مصرف غذا، شرکت کریم با معرفی قابلیت جدید خود تحت عنوان “چرخ فلک الهام‌بخش” در شهر اَمان، فصل تازه‌ای در ارائه خدمات دیجیتالی باز کرده است. این ابزار که بر اساس تحلیل داده‌ها و رفتار مصرف‌کنندگان، پیشنهاداتی برای سفارش غذا ارائه می‌دهد، منعکس‌کننده روند رشد تکنولوژی در خدمات غذایی اردن است.
این تحول برای تجار فعال در حوزه غذا حاوی پیامدهای متعددی است. از یک سو، افزایش تمرکز بر تنوع غذایی و دسته‌بندی‌هایی مانند “گنجینه‌های پنهان” و “برندهای افسانه‌ای اَمان”، نیاز به ارائه محصولات خلاقانه و متمایز را برجسته می‌کند. از سوی دیگر، این فناوری مشتریان را به مصرف بیشتر غذاهای محلی و حتی سفارش از برندهای خاص ترغیب می‌کند. واردکنندگان مواد غذایی می‌توانند از این فرصت برای معرفی محصولات سازگار با ذائقه نوین مصرف‌کنندگان اردنی بهره‌مند شوند. همچنین تجار می‌توانند از داده‌های مشابه برای تشخیص روندهای نوظهور تغذیه‌ای و تقویت کسب‌وکار خود از طریق همکاری با پلتفرم‌های محلی استفاده کنند.
زیرساخت‌های کلیدی و چشم‌انداز برنامه نوسازی اقتصادی (EMV)
برنامه نوسازی اقتصادی اردن، که محور اصلی توسعه اقتصادی این کشور در دهه پیش‌روست، شامل پروژه‌های کلیدی در حوزه‌هایی چون مدیریت منابع آب، انرژی، و بهبود خدمات دولتی است. پیشرفت در اجرای این برنامه، از جمله تکمیل تسهیلات مهمی نظیر پروژه خط انتقال آب عقبه-امان تا پایان سال جاری، فرصت‌هایی برای افزایش بهره‌وری در مواد ساختمانی، پتروشیمی‌ها، و نفت به وجود آورده است.
ایجاد شورای مشترک در زمینه آب، انرژی و امنیت غذایی گام مؤثری در همکاری بین دولت و بخش خصوصی خواهد بود. این شورا که بر چالش‌های کنونی منطقه متمرکز است، زمینه را برای سرمایه‌گذاری‌های جدید خصوصاً در حوزه‌های پتروشیمی، معادن، و مواد معدنی فراهم می‌کند. تجار حوزه‌های ذکر شده باید توجه ویژه‌ای به این برنامه‌ها داشته باشند، زیرا تقاضای جدیدی برای تأمین مواد اولیه و فناوری‌های مرتبط با این بخش‌ها ایجاد خواهد شد.
پیامدهای منطقه‌ای: اردن به‌عنوان یک هاب تجاری نوظهور
موقعیت استراتژیک اردن در خاورمیانه، همراه با اصلاحات اقتصادی، این کشور را به یک مرکز تجاری آینده‌دار در منطقه تبدیل می‌کند. بهبود وضعیت زیرساخت‌ها به‌ویژه در زمینه حمل‌ونقل و مدیریت آب، امکان همکاری‌های گسترده‌تر تجاری با کشورهای همسایه از جمله فلسطین، سوریه و عراق را فراهم کرده است. افزایش ظرفیت صادرات محصولات اردنی در آینده نزدیک می‌تواند تأثیرات قابل‌توجهی بر بازارهای منطقه‌ای داشته باشد و منطقه را به سمت رقابت در بهره‌گیری از نوآوری‌های کشاورزی سوق دهد.
فرصت‌های کلیدی برای تجار
- سرمایه‌گذاری در نوآوری‌های کشاورزی: با توجه به پیشرفت‌های ژنومی، تجار فعال در حوزه فروش محصولات زراعی می‌توانند از طریق شراکت با مؤسسات اردنی و یا واردات ابزارهای لازم به بازار ورود کنند.
- پاسخ به نیاز مصرف‌کننده: رشد نوآوری در خدمات تحویل آنلاین غذا ضرورت تولید محصولات متناسب با ذائقه متنوع و سریع‌التأمین را برجسته می‌کند.
- ارتباط با پروژه‌های زیرساختی: با افزایش تأکید دولت بر زیرساخت‌های کلیدی، بخصوص در زمینه آب و انرژی، فرصت‌هایی برای تأمین منابع مواد ساختمانی و تجهیزات مهندسی فراهم شده است.
نتیجه‌گیری
تحولات اخیر در اردن، به‌ویژه برنامه‌های نوسازی اقتصادی و نوآوری‌های کشاورزی و خدمات دیجیتال، فرصت‌های قابل‌توجهی برای تجار و سرمایه‌گذاران داخلی و بین‌المللی ایجاد کرده است. تجار می‌توانند از طریق اتخاذ استراتژی‌های منطبق با این تحولات، به‌ویژه در بخش‌های غذا، کشاورزی، و مواد زیرساختی، رشد کسب‌وکار خود را تسریع کنند. اردن، با موقعیت استراتژیک خود به‌عنوان یک هاب تجاری در منطقه، در آستانه تحولی تاریخی قرار دارد که تأثیر عمیقی بر تجارت منطقه‌ای و جهانی خواهد گذاشت.